Ἡ Ἑλλάδα δὲν ἔχει μόνο τὸν Παρθενῶνα ἀλλὰ καὶ τὴν Ὀρθοδοξία

Συνέντευξη τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱεροθέου στὴν Κάτια Τσιμπλάκη

Δημοσιεύθηκε στὴν Ἐφημερίδα "Ἀδέσμευτος, τοῦ Μήτση", τὴν Κυριακὴ 20-7-2003.

1. ΕΡΩΤΗΣΗ: Σεβασμιώτατε, κατὰ τὴν διάρκεια τῶν Ὀλυμπιακῶν Ἀγώνων τὸ 2004 ἀναμένεται νὰ ἔλθουν στὴν χώρα μας ἑκατομμύρια ἐπισκέπτες ἀλλὰ καὶ ἀθλητικοὶ παράγοντες, οἱ ὁποῖοι θὰ ἀποτελοῦν ἕνα μωσαϊκὸ θρησκειῶν καὶ πολιτισμῶν. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἔχει φόβους γιὰ κάποια προβλήματα (εἴτε ποιμαντικὰ εἴτε πρόκλησης τοῦ χριστεπωνύμου πληρώματος) ποὺ ἐνδέχεται νὰ δημιουργηθοῦν;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πράγματι θὰ ἔλθουν ἑκατομμύρια ἄνθρωποι στὴν χώρα μας ποὺ θὰ μεταφέρουν τὶς ἰδέες τους, τοὺς ἰδιαίτερους πολιτισμούς τους, τὶς παραδόσεις τους, τὴν νοοτροπία τους, ἀλλὰ καὶ τὴν κάθε «ἰδιοτροπία» τους. Ἀκριβῶς αὐτὸ τὸ γεγονὸς δημιουργεῖ ποιμαντικὰ ἐρεθίσματα, μὲ τὰ ὁποῖα πρέπει νὰ ἀσχοληθῇ ἡ Ἐκκλησία μας. Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ παραβλέψουμε ὅλα αὐτὰ τὰ γεγονότα καὶ νὰ μὴ ἀσχολούμαστε μὲ αὐτὰ ποιμαντικά. Μιὰ λύση θὰ ἦταν νὰ μὴ ἀσχοληθοῦμε καθόλου μὲ τὰ προβλήματα ποὺ θὰ ἀνακύψουν κατὰ τὴν περίοδο τῶν Ὀλυμπιακῶν Ἀγώνων. Ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι στρουθοκαμηλισμὸς καὶ ὑποκρισία, ἀφοῦ αὐτὰ καθ' ἑαυτὰ τὰ γεγονότα θὰ μᾶς ἐξαναγκάσουν τὴν περίοδο ἐκείνη νὰ ἀσχοληθοῦμε μὲ τὸ θέμα. Φυσικὰ αὐτὴ ἡ ἐνασχόλησή μας δὲν ξεκινᾶ ἀπὸ φόβο, ἀλλὰ ἀπὸ βαθὺ αἴσθημα ποιμαντικῆς εὐθύνης, ποὺ ἔχει δύο ἄξονες, τὴν προφύλαξη τοῦ λαοῦ καὶ τὴν προσφορὰ τῆς Ἑλληνορθοδόξου παραδόσεως, καὶ αὐτὴ ἡ προσπάθεια δὲν πρέπει νὰ ἔχη ἁπλῶς ἀρνητικὸ χαρακτῆρα, ἀλλὰ νὰ κινῆται μέσα σὲ μιὰ θετικὴ προοπτική.

2 ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιά μηνύματα φιλοδοξεῖ νὰ περάση ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος κατὰ τὴν διάρκεια τῶν Ὀλυμπιακῶν Ἀγώνων;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πολλᾶ εἶναι τὰ μηνύματα τὰ ὁποῖα μπορεῖ νὰ περάση ἡ Ἐκκλησία τὶς ἡμέρες ἐκεῖνες. Μερικὰ ἀπὸ αὐτὰ εἶναι τὰ ἀκόλουθα:

Στὴν Ἑλλάδα ὑπάρχει μιὰ μεγάλη πολιτιστικὴ κληρονομιά, μὲ διαχρονικὴ ἐξέλιξη ποὺ ἔχει ὡς ἄξονες τὸν ἑλληνισμὸ καὶ τὴν Ὀρθοδοξία. Οἱ σύγχρονοι Ἕλληνες δὲν ἔχουμε "παπποῦ", χωρὶς "πατέρα", δηλαδὴ δὲν ὑπάρχει μιὰ γέφυρα ποὺ ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν ἀρχαία Ἑλλάδα καὶ φθάνει στὴν σύγχρονη ἐποχή.

Ὁ γνήσιος ἀθλητισμὸς δὲν ἔχει σχέση μὲ τὴν ἐμπορευματοποίηση, ἂν καὶ στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα ὑπῆρχαν οἱ "στεφανίτες" καὶ οἱ "χρηματίτες", ἀλλὰ πρέπει νὰ ἀποβλέπη σὲ ὑψηλοὺς στόχους. Ὁ γνήσιος ἀθλητισμὸς εἶναι ἀθλητικοὶ ἀγῶνες, ποὺ ἀποβλέπουν στὸ ψυχοσωματικὸ ἄθλημα καὶ δὲν εἶναι olympic games, δηλαδὴ οἱ ἀθλητικοὶ ἀγῶνες, μὲ τὴν ἀρχαία σημασία τῆς λέξεως, ποὺ ξεκίνησαν ἀπὸ τὰ ταυροκαθάψια καὶ τὴν κυβίσθηση καὶ συνδέθηκαν μὲ τὸν ἀγῶνα (ἄγω) καὶ τὸν ἀθλητισμὸ (ἀπὸ τὸ ἆθλος = κόπος, μόχθος) δὲν μετατρέπονται σὲ παιχνίδι, σὲ sport (ἀπὸ τὸ desport = ξέσπασμα, διασκέδαση) οὔτε μετατρέπονται σὲ ἐμπόρευμα (βλ. Θέμου Γκουλιώνη, Ἀθλητισμός, ἕνας ἔρωτας ἀλλιώτικος). Ἂν αὐτὸ γίνεται, τότε αὐτὸ συνιστᾶ τὴν πτώση τοῦ ἀθλητισμοῦ.

Πέρα ἀπὸ τὴν σωματικὴ ἄθληση ὑπάρχει καὶ ἡ ψυχικὴ ἄθληση ποὺ ἀποβλέπει στὴν μεταμόρφωση τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν λογοποίηση-νοηματοδότηση τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου.

Ζοῦμε σὲ μιὰ πολυπολιτισμικὴ κοινωνία, καὶ πρέπει νὰ ζοῦμε μὲ σταθερότητα καὶ αὐθεντικότητα στὶς «παραδόσεις» μας, ἀλλὰ συγχρόνως καὶ μὲ ἀγάπη, ἀνοχὴ καὶ ἀνεκτικότητα πρὸς τὴν κάθε ἑτερότητα.

Οἱ χριστιανοὶ ἀθλητές μας δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ χρησιμοποιοῦν τὴν ἰνδουϊστικὴ καὶ βουδιστικὴ αὐτοσυγκέντρωση καὶ τὸν ἀνατολικὸ διαλογισμὸ κατὰ τὸ στάδιο τῆς προετοιμασίας τους γιὰ νὰ ἐπιτύχουν τὸν στόχο τους, ἀλλὰ νὰ χρησιμοποιοῦν τὴν μέθοδο ποὺ ἔχει ἡ Ἐκκλησία μας, ἤτοι τὴν προσοχή, τὴν προσευχή, τὴν ψυχικὴ εἰρήνη, γενικὰ τὴν ὅλη ἐκκλησιαστικὴ ζωή, ὅπως ἔκανε καὶ ὁ πρῶτος Ὀλυμπιονίκης μας ὁ Σπύρος Λούης.

Πέρα ἀπὸ τὸν πρωταθλητισμὸ ὑπάρχει καὶ ὁ ἀθλητισμὸς ποὺ βοηθᾶ τὸν ἄνθρωπο στὴν ἐξισορρόπιση τῶν ψυχικῶν καὶ σωματικῶν δυνάμεών του, καὶ βεβαίως μεγάλη σημασία ἔχει ἡ πνευματικὴ ἄθληση, ἡ ἀνύψωση τῆς ὑπάρξεως τοῦ ἀνθρώπου σὲ ὑψηλότερα ἐπίπεδα, ποὺ ἐπιτυγχάνεται μὲ τὴν δύναμη τοῦ Χριστοῦ, γι' αὐτὸ καὶ οἱ μάρτυρες τῆς Ἐκκλησίας ἀποκαλοῦνται ἀθλητὲς καὶ τὸ μαρτύριό τους ἄθληση.

3. ΕΡΩΤΗΣΗ: Πῶς θὰ ἐνημερώση τοὺς ἐπισκέπτες καὶ τοὺς ἀθλητὲς γιὰ τὸν Ἑλληνορθόδοξο καὶ τὸν Βυζαντινὸ Πολιτισμό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ἤδη ἡ Ἀποστολικὴ Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐξέδωσε καὶ θὰ ἐκδώση διάφορα κείμενα πρὸς τὸν σκοπὸ αὐτό, τὰ ὁποῖα θὰ κυκλοφορήσουν εὐρέως. Θὰ ἑτοιμασθοῦν φυλλάδια καὶ βιβλία μὲ τίτλο «βυζαντινὸς περίπατος στὴν Ἀθήνα» τὰ ὁποῖα θὰ βοηθήσουν αὐτοὺς ποὺ θέλουν νὰ γνωρίζουν τὰ μνημεῖα τῆς διαχρονικῆς μας παράδοσης, ποὺ δὲν εἶναι μόνον ὁ Παρθενῶνας, ἀλλὰ καὶ τὰ βυζαντινὰ ἐκκλησάκια μας. Διάφορες ἐκδηλώσεις ποὺ θὰ πραγματοποιηθοῦν ἐκεῖνες τὶς ἡμέρες θὰ καταδείξουν τὰ στοιχεῖα τοῦ πολιτισμοῦ μας.

4. ΕΡΩΤΗΣΗ: Πῶς θὰ συμμετάσχη στὴν διοργάνωση τῶν Ὀλυμπιακῶν Ἀγώνων καὶ τί ὀφέλη ἀναμένεται ὅτι θὰ ἀποκομίση;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ἐμεῖς δὲν ἐμπλεκόμαστε στὰ προγράμματα ποὺ ἑτοιμάζει ἡ Ἐπιτροπὴ Ὀλυμπιακῶν Ἀγώνων 2004, οὔτε μποροῦμε νὰ τὰ καθορίσουμε, οὔτε εὐθυνόμαστε γι' αὐτά, οὔτε συνεργαζόμαστε ἐπὶ ἴσοις ὅροις. Ἂν ἐννοεῖτε μὲ τὴν ἐρώτησή σας τὸν ἐθελοντισμό, σᾶς λέγω ὅτι ὅσα ἀπὸ τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας θέλουν νὰ συνδράμουν στὸ ἔργο αὐτὸ θὰ ὑπογράψουν τὶς σχετικὲς δηλώσεις. Γενικὰ πρέπει νὰ παρατηρηθῇ ὅτι τὸ ἔργο καὶ ἡ προοπτικὴ τῆς Ἐκκλησίας κινεῖται στὰ πλαίσια τὰ ὁποῖα σᾶς ἀνέφερα προηγουμένως καὶ δὲν ἀποβλέπουμε σὲ διάφορα ὀφέλη, παρὰ μόνον το νὰ καταλάβουν ὅσοι θὰ ἔλθουν τὶς ἡμέρες ἐκεῖνες στὴν χώρα μας ὅτι ἡ Ἑλλάδα εἶναι μιὰ χώρα τῆς φιλοκαλίας, μὲ τὴν ἑλληνορθόδοξη σημασία καὶ ἔννοια καὶ νὰ προβληθῆ αὐτὸ σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Καί, ἂν πέρα ἀπὸ αὐτό, μπορέσουμε νὰ βοηθήσουμε στὸ νὰ μὴ γίνη μεγαλύτερη ζημιὰ στὴν Πατρίδα μας θὰ εἶναι ὄφελος.

5. ΕΡΩΤΗΣΗ: Θὰ ὑπάρξη συνεργασία μὲ τὶς ὑπόλοιπες Χριστιανικὲς Ἐκκλησίες γιὰ τὴν κατάρτιση ἑνὸς κοινοῦ κειμένου - διακήρυξης γιὰ τὴν Ὀλυμπιακὴ Ἐκεχειρία ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ἐπικράτηση τῆς Εἰρήνης;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πρὸς τὸ παρὸν δὲν ἔχουμε κάποια πρόθεση νὰ συνταχθῇ ἕνα κοινὸ κείμενο - διακήρυξη μὲ ὅλες τὶς Χριστιανικὲς Ὁμολογίες. Ἐκεῖνο ποὺ προγραμματίζουμε εἶναι νὰ συνταχθῇ κάποια διακήρυξη ἀπὸ πλευρᾶς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ποὺ νὰ ἀναφέρεται στὰ θέματα αὐτά.

Γενικά, πρέπει νὰ παρατηρήσω ὅτι οἱ Ὀλυμπιακοὶ Ἀγῶνες ποὺ θὰ γίνουν στὴν Ἀθήνα τὸ 2004 εἶναι ἕνα παγκόσμιο γεγονός, τὸ ὁποῖο δὲν μποροῦμε ὡς Ἐκκλησία νὰ ἀγνοήσουμε, ἀλλὰ πρέπει νὰ ἀσχοληθοῦμε μὲ αὐτὸ καὶ νὰ ἀντιμετωπίσουμε ὅλα τὰ προβλήματα ποὺ θὰ ἀναφυοὺν μὲ αἴσθημα ποιμαντικῆς εὐθύνης, μέσα ἀπὸ τὸ ὁμολογιακὸ καὶ πολιτιστικὸ πνεῦμα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Ἐπίσης πρέπει νὰ πῶ ὅτι ὅσες φορὲς συναντηθήκαμε μὲ τὴν Πρόεδρο τῆς Ἐπιτροπῆς Ὀλυμπιακῶν Ἀγώνων 2004 κ. Γιάννα Ἀγγελοπούλου ἡ ἐπικοινωνία μας ὑπῆρξε ἄψογη.