Οἱ ἐπίσημες προσπάθειες γιὰ τὴν εἰρηνικὴ διευθέτηση τῶν προβλημάτων τῆς πρώην Ἱερᾶς Μονῆς Μεταμορφώσεως Σωτῆρος Σκάλας Ναυπάκτου (Συνοπτικὴ παρουσίαση)
Εἰσαγωγή
Οἱ διενέξεις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς μὲ τοὺς Μητροπολῖτες ἀνάγονται ἀπὸ τὴν ἵδρυσή της, ἤτοι ἀπὸ τὸ 1980, καὶ ὑπῆρχαν πάντοτε προβλήματα μὲ τοὺς Μητροπολῖτες Δαμασκηνό, Ἀλέξανδρο, Νικόδημο καὶ τὸν νῦν Μητροπολίτη Ἱερόθεο.
Ὁ νῦν Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου μὲ τὴν ἐνθρόνισή του βρῆκε ἀνοικτὸ πρόβλημα διένεξης καὶ προσπάθησε νὰ τὸ ἐπιλύση. Ὅμως κάποια στιγμὴ τὸ πρόβλημα τὸ ὁποῖο ὑπέβοσκε ἐκδηλώθηκε. Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὡς Ἀνωτάτη Ἐκκλησιαστικὴ Ἀρχή –ἡ ὁποία ἐπιλήφθηκε τοῦ θέματος μετὰ ἀπὸ πρόκληση γνωμοδοτήσεων Καθηγητῶν Πανεπιστημίου ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς καὶ τὴν ἀναφορὰ τῶν γνωμοδοτήσεων αὐτῶν ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη στὴν Ἱερὰ Σύνοδο– ἐκτὸς τῶν ἄλλων, προσπάθησε μὲ διάφορες Συνοδικὲς Ἐπιτροπὲς νὰ τὸ ἐπιλύση.
Ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη κατάρτισε, σύμφωνα μὲ τὰ στοιχεῖα ποὺ διαθέτει, ἕνα συνοπτικὸ κείμενο μὲ ὅλες τὶς προσπάθειες αὐτές.
Ἀπὸ τὰ στοιχεῖα αὐτὰ ἀποδεικνύονται τὰ ἑξῆς:
- –Οἱ τελικὲς ἀποφάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου περὶ ἐπιβολῆς τοῦ ἐπιτιμίου τῆς ἀκοινωνησίας σὲ ὅλους τοὺς ἀδελφοὺς τῆς Ἀδελφότητος καὶ περὶ διαλύσεως τοῦ νομικοῦ προσώπου τῆς Μονῆς καὶ συγχωνεύσεώς της μὲ ἄλλη Ἱερὰ Μονὴ τῆς ἐπαρχίας μας, ἀποτελεῖ τὴν κατάληξη δεκατετραετοὺς τοὐλάχιστον προσπαθείας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου νὰ λύση τὰ προβλήματα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς μὲ ἐπιείκεια καὶ μακροθυμία. Τὴν πορεία αὐτὴ ἀποδεικνύουν οἱ πάνω ἀπὸ ἑξῆντα Συνοδικὲς Ἀποφάσεις, οἱ ὁποῖες χαρακτηρίζονται ἀπὸ μεγάλη μακροθυμία καὶ φιλανθρωπία καὶ ἀνεκτικότητα, σὲ βαθμὸ ποὺ ὁρισμένοι τὸ ἐξέλαβαν, δυστυχῶς, ὡς «ἀδυναμία» τῆς Ἱερᾶς Συνόδου νὰ ἐπιβάλη τὴν τήρηση τῶν ἱερῶν Κανόνων καὶ τὴν τάξη.
- –Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος ἐξέδωσε τὶς Ἀποφάσεις Της κατόπιν:
- α) Καταγγελιῶν καὶ ἀναφορῶν τῆς ἴδιας τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, ποὺ διαβιβάζονταν καθηκόντως ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη στὴν Ἱερὰ Σύνοδο, μὲ τὶς παρατηρήσεις του.
- β) Κατόπιν μελέτης τοῦ θέματος ἀπὸ Ἱεράρχες, Συνοδικὲς Ἐπιτροπὲς ἐξ Ἀρχιερέων καὶ ἐξ Ἡγουμένων, ἀπὸ Ἔνορκες ἐξετάσεις, κλπ. σὲ βάθος χρόνου δεκατεσσάρων ἐτῶν. Σὲ ὅλη αὐτὴ τὴν περίοδο οἱ Μοναχοὶ εἶχαν τὴν δυνατότητα καὶ διὰ ζώσης καὶ γραπτῶς καὶ διὰ τῶν δικηγόρων τους νὰ στηρίξουν τὶς ἀπόψεις τους καὶ νὰ ἐκφράσουν τὴν ἀντίθεσή τους.
- –Τὸ ἐπιτίμιο τῆς ἀκοινωνησίας προτάθηκε πρώτη φορὰ τὸ 2001 στὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας. Ἐπιβλήθηκε κατ' ἀρχὰς σὲ τέσσερεις Ἱερομονάχους τὸ 2007 γιὰ συγκεκριμένη παράβαση καὶ μέχρι νὰ ἐπιδείξουν πραγματικὴ μετάνοια, ἐπεκτάθηκε σὲ ὅλη τὴν Ἀδελφότητα τὸ 2011 (Αὔγουστο), ἀνεστάλη σὲ τρεῖς Ἱερομονάχους ὑπὸ ὅρους (Ὄκτ. 2011), καὶ ἐπεκτάθηκε καὶ πάλι σὲ ὅλη τὴν Ἀδελφότητα (2012). Δυστυχῶς δὲν ὑπῆρξε καμμία κίνηση ἔμπρακτης μετανοίας ὅλο αὐτὸ τὸ διάστημα ἐκ μέρους τῶν Μοναχῶν.
- –Πολλοὶ ἐκκλησιαστικοὶ ἄνδρες προσπάθησαν νὰ ὑποδείξουν τὴν ἐκκλησιαστικὴ ὁδὸ τῆς μετανοίας καὶ τὴν εὐλογία ποὺ θὰ προερχόταν, ὅπως ἔγινε ἐξ ἄλλου μὲ ἀδελφοὺς τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ποὺ διαχώρισαν τὴν θέση τους. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς ἦταν καὶ ὁ μακαριστὸς Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, ὁ ὁποῖος ὅταν ἐξελέγη ὑμνήθηκε ἀπὸ τὸν τότε Ἡγούμενο τῆς Μονῆς ὑπερβαλλόντως. Ἡ ἀπόρριψη τῆς προτάσεως τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου γιὰ τὴν εἰρήνευση ἐκ μέρους τοῦ τότε Ἡγουμένου ὑπῆρξε προκλητική.
- –Ἐπίσης πολλοὶ ἐκκλησιαστικοὶ ἄνδρες, ἀλλὰ καὶ συνετοὶ νομικοί, μεμονωμένα ἢ σὲ Ἐπιτροπές, προσπάθησαν νὰ γεφυρώσουν τὶς διαφορὲς καὶ νὰ προτείνουν λύσεις, τὶς ὁποῖες ἀποδέχθηκε ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη, τοὐλάχιστον ὡς ἀρχὴ ἐπιλύσεως. Οἱ προσπάθειες αὐτὲς ἀπορρίφθηκαν ἀπὸ τοὺς ὑπευθύνους τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἀμέσως, διὰ τῆς ἀρνήσεώς τους, ἢ ἐμμέσως, διὰ τῆς μὴ ἐφαρμογῆς τους ἐν τοὶς πράγμασι.
- –Ἐνισχυτικὴ αἰτία σκληρύνσεως, πορώσεως καὶ ἐπιδείξεως ἀλαζονείας ἐκ μέρους τῆς Μονῆς ποὺ ἔφθασε μέχρι τὴν διακοπὴ κάθε προφορικῆς ἐπικοινωνίας μὲ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη καὶ ἔκανε ἀδύνατη κάθε περαιτέρω προσέγγιση ὑπῆρξε ἡ ἐλπίδα τῶν ὑπευθύνων τῆς Μονῆς στοὺς ἐντυπωσιακὰ πολλοὺς δικηγόρους καὶ νομικοὺς συμβούλους της καὶ γενικὰ στὰ μέσα ποὺ διέθετε γιὰ μιὰ νομικὴ ἐπικράτηση, ὅπως πίστευε, ἔναντι τῆς Ἐκκλησίας.
- –Τέλος ἀποδεικνύεται ὅτι ὁρισμένοι στὴν Ἱερὰ Μονὴ ἤθελαν νὰ φθάσουν τὰ πράγματα στὴν σύγκρουση μὲ τὴν Ἐκκλησία, γιὰ νὰ συσπειρώσουν τοὺς ὀπαδούς τους καὶ νὰ προβάλλωνται σaν «ἥρωες» στὰ μάτια τους. Ἤλπιζαν:
- α) στὴν κόπωση καὶ ἐξουθένωση τῶν ὑπευθύνων ἐκκλησιαστικῶν ἀνδρῶν καὶ κατὰ κύριον λόγο τοῦ Μητροπολίτου τους, τὸν ὁποῖο βομβάρδισαν μὲ συνεχεῖς προσφυγές, μηνύσεις, ἀγωγές, κακόβουλους ψιθυρισμοὺς στὴν κοινωνία, συκοφαντικὲς ἐπιστολὲς καὶ συκοφαντικὰ δημοσιεύματα,
- β) στὴν οἰκονομική τους δύναμη,
- γ) στὴν δικηγορικὴ καὶ νομικὴ κάλυψη,
- δ) στοὺς ὀπαδούς-ἀσπίδα ποὺ ἔχουν δημιουργήσει ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ἱδρύσεως τῆς Μονῆς.
Οἱ προσπάθειες διαμεσολάβησης καὶ συνδιαλλαγῆς ποὺ ἔγιναν ὅλα αὐτὰ τὰ χρόνια ἐπιγραμματικὰ καὶ κατὰ χρονολογικὴ σειρὰ ἔχουν ὡς ἑξῆς:
1. Προσπάθεια τοῦ ἀειμνήστου π. Θεοκλήτου Διονυσιάτη (Μάρτιος 1998).
2. Συνοδικὴ Ἐπιτροπὴ ἐπὶ τῶν Δογματικῶν καὶ Νομοκανονικῶν Ζητημάτων (Ὀκτώβριος 1998).
3. Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος ἐκδίδει εἰδικὴ Παραινετικὴ Ἐγκύκλιο (Δεκέμβριος 1998).
4. Ἡ πρώτη Τριμελὴς Συνοδικὴ Ἐπιτροπή, ἐξ Ἀρχιερέων (Δεκέμβριος 1998 - Ἰανουάριος 1999). Ἡ Ἐπιστολὴ τῆς πρώτης Τριμελοῦς ἐξ Ἀρχιερέων Ἐπιτροπῆς.
5. Συζήτηση Μητροπολίτου μετὰ Ἡγουμένου καὶ κατάρτιση Μνημονίου ἐκκλησιολογικῆς, κανονικῆς καὶ νομίμου ἐπικοινωνίας (Μάρτιος 1999). «Σημεῖα ἐκκλησιολογικῆς, κανονικῆς καὶ νομίμου ἐπικοινωνίας», Ἱερὰς Μονῆς Μεταμορφώσεως πρὸς τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη.
6. Πρώτη καταγεγραμμένη προσπάθεια τοῦ μακαριστοῦ Ἄρχιμ. π. Ἀρσενίου Κομπούγια. Ἐπιστολὴ π. Ἀρσενίου Κομπούγια (1999).
7. Πρόταση γιὰ συνάντηση σὲ ἐφαρμογὴ σχετικῆς Συνοδικῆς Ἀποφάσεως καὶ παρέμβαση τοῦ τότε Ἀρχιεπισκόπου κυροῦ Χριστοδούλου, πρὸς ἐπίλυση τῶν θεμάτων (Φεβρουάριος-Μάρτιος 2000).
8. Ἡ δεύτερη Τριμελὴς Συνοδικὴ Ἐπιτροπή, ἐξ Ἡγουμένων (Μάϊος - Αὔγουστος 2000).
9. Ἐπίσκεψη τοῦ π. Ἀρσενίου στὴν Ἱερὰ Μονὴ Μεταμορφώσεως καὶ συζήτηση μὲ τὸν τότε Ἡγούμενο π. Σπυρίδωνα Λογοθέτη (Ὀκτώβριος 2001).
11. Σχέδιο συμφωνίας τοῦ Νομικοῦ Συμβούλου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς καθηγητοῦ Παν. Μπερνίτσα, τοῦ μέλους τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐξ Ἡγουμένων καὶ τοῦ ἐκπροσώπου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς (Νοέμβριος 2001).
12. Ἡ τρίτη Τριμελὴς Συνοδικὴ Ἐπιτροπή, ἐξ Ἀρχιερέων (2002).
13. Ἡ Τριμελὴς Ἐπιτροπὴ ἀπὸ Ἁγιορεῖτες Ἡγουμένους, τῶν Ἱερῶν Μονῶν Μεγίστης Λαύρας, Βατοπαιδίου καὶ Σιμωνόπετρας.
14. Διακοπὴ ἐκ μέρους τῆς Ἱερᾶς Μονῆς γιὰ ἐννέα (9) χρόνια ὁποιασδήποτε προσπάθειας προσέγγισης καὶ κάθε προφορικῆς ἐπικοινωνίας.
15. Συζήτηση μὲ πενταμελῆ ἀντιπροσωπεία τῆς Ἀδελφότητος, ἐκζήτηση συγγνώμης καὶ προσπάθεια ἐξεύρεσης λύσεως μετὰ τὴν Συνοδικὴ Ἀπόφαση τοῦ Αὐγούστου 2011.
16. Συνάντηση μὲ ἀντιπροσωπεία γυναικῶν «φίλων» τῆς Ἱερᾶς Μονῆς (Νοέμβριος 2011).
17. Ἐκκλήσεις γιὰ προσέγγιση.
18. Δέκα χρόνια Συνοδικὴ προειδοποίηση!
19. Ἄλλες Συνοδικὲς ἐκκλήσεις πρὶν τὴν λήψη τῶν Συνοδικῶν Ἀποφάσεων.
20. Διάφορες ἄλλες καλοπροαίρετες καὶ ὑπεύθυνες προσπάθειες.
Στὴν συνέχεια γίνεται μιὰ πιὸ ἀναλυτικὴ παρουσίαση κάθε προσπάθειας γιὰ τὴν ὑπεύθυνη καὶ ἔγκυρη ἐνημέρωση τῶν ἐνδιαφερομένων.
Οἱ ἐπίσημες προσπάθειες γιὰ τὴν εἰρηνικὴ διευθέτηση τῶν προβλημάτων τῆς πρώην Ἱερᾶς Μονῆς Μεταμορφώσεως Σωτῆρος Σκάλας Ναυπάκτου