Ἐγκύκλιος Χριστουγέννων 2022

Μη­τρο­πο­λί­του Ναυ­πά­κτου καί Ἁ­γί­ου Βλα­σί­ου Ἱεροθέου

Διανύουμε τίς ἡμέρες τῶν Χριστουγέννων καί αἰσθανόμαστε τήν μεγά­λη χαρά τῆς ἑορτῆς τῆς κατά σάρκα Γεννήσεως τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ φράση αὐτή εἶναι ἀκριβέστατη, κατά τήν δογματική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας, γιατί στόν Χριστό ὁμολογοῦμε δύο γεννήσεις, ἡ πρώτη γέννηση εἶναι κατά τήν θεία φύση Του ἀπό τόν Πατέρα πρό πάντων τῶν αἰώ­νων, καί ἡ δεύτερη γέννηση εἶναι κατά τήν ἀνθρώπινη φύση ἀπό τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ὅταν ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου.

Ἔτσι, ἑορτάζουμε αὐτές τίς ἡμέρες τήν κατά σάρκα Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, καί τό ὄνομα Χριστός εἶναι τῆς ὑποστάσεως, καί δέν λέγεται μόνον γιά μιά φύση, ἀλλά σημαίνει καί τίς δύο φύσεις. Γιατί ὁ Ἴδιος ἔχρισε τόν ἑαυτό Του, ὡς Θεός δίνοντας τό χρῖσμα στό σῶμα μέ τήν θεότητά Του, καί λαμβάνοντας τό χρῖσμα ὡς ἄνθρωπος, καί τό χρῖσμα τῆς ἀνθρωπότητος εἶναι ἡ θεότητα, κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμα­σκηνό. Εἶναι ὄντως μεγάλο μυστήριο, τό πῶς ἑνώθηκαν οἱ δύο φύσεις στόν Χριστό, θεία καί ἀνθρωπίνη σέ μιά ὑπόσταση, γι’ αὐτό τό ὄνομα Χριστός εἶναι ὄνομα τῆς ὑποστάσεως, καί ὄχι τῆς μίας ἀπό τίς δύο φύσεις.

Ἔτσι, τό ὄνομα Χριστός δηλώνει κυρίως τό συναμφότερον, δηλαδή τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο, τόν Θεάνθρωπο, μόνον τήν Θεότητα ἤ τήν ἀνθρωπότητα, πάντο­τε, ὅμως, δυνάμει τοῦ τρόπου τῆς ἀντιδόσεως.

Τό σημαντικό εἶναι ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ἕνα μεγάλο μυστήριον, «τό μόνον καινόν ὑπό τόν ἥλιον», καί, φυσικά, εἶναι μεγάλο δῶρο τό νά λεγόμαστε Χριστιανοί, ἀφοῦ μέ τό Βάπτισμα καί τό Χρῖσμα ἑνωνόμαστε μέ τόν Χριστό, ὁ Ὁποῖος κατοικεῖ «διά τῆς πίστεως ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν» (Ἐφ. γ΄, 17).

Αὐτήν τήν μεγάλη ἑορτή τῆς κατά σάρκα Γεννήσεως τοῦ Κυ­ρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, πρίν διαβαστῆ τό ἀποστολικό κείμενο ἀπό τήν πρός Γαλάτας Ἐπιστολή τοῦ Ἀποστόλου Παύ­λου, προ­τάσσεται ὁ ψαλμικός στίχος «πᾶσα ἡ γῆ προσκυ­νησάτωσάν σοι καί ψαλάτωσάν σοι» (Ψαλμ. 65, 4). Δηλαδή στρεφό­μαστε στόν Χριστό καί τοῦ λέμε, ὅτι ὅλη ἡ γῆ ἄς σέ προσκυνήση καί ἄς ψάλη γιά σένα ὕμνους. Καί συγχρόνως λέμε καί ἄλλο ψαλμικό χωρίο: «Ἀλαλάξατε τῷ Θεῷ, πᾶσα ἡ γῆ» (Ψαλμ. 97, 4), δηλαδή, ἄς ἀναπέμπη ὅλη ἡ γῆ στόν Θεὀ ἀλαλαγμούς χαρᾶς.

Πράγματι, σέ ὅλα τά μέρη τῆς γῆς ὑπάρχουν Χριστιανοί οἱ ὁποῖοι αὐτές τίς ἡμέρες ἑορτάζουν τήν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ μέ ποικίλους τρόπους, μέ λατρευτικές συνάξεις καί ἄλλες ἑορτα­στικές ἐκδηλώ­σεις, καθώς ἐπίσης μέ ἰδιαίτερους τρόπους στά σπίτια τους. Λεγόμαστε ὅλοι Χρι­στιανοί, καί ἑορτάζουμε αὐτές τίς ἡμέρες τήν κατά σάρκα Γέν­νηση τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Τό ἐρώτημα, ὅμως, πού ἀνακύπτει εἶναι: Ποιόν Χριστό ἑορτάζουμε; Ἑορ­τά­ζουμε τόν Χριστό ὅπως τόν διακηρύσσει τό Εὐαγγέλιο καί οἱ Ἐπιστολές τῶν Ἀποστόλων, δηλαδή ἡ Καινή Διαθήκη, καί τόν ὁμολόγησαν οἱ Πατέρες τῶν Οἰκουμενικῶν Συνό­δων ἤ τόν Χριστό τῶν ἀπόψεών μας καί τῶν παθῶν μας; Καί τελικά ποιοί εἶναι ὅλοι αὐτοί οἱ Χριστιανοί καί τί πιστεύουν γιά τόν Χριστό;

Ἡ ἑορτή τῶν Χριστουγέννων ἑορτάζεται πανηγυρικά σέ ὅλα τά μήκη καί πλάτη τῆς γῆς, στήν δύση καί τήν ἀνατολή, τόν βορρᾶ καί τόν νότο, ἀλλά, ἄν ἐξετάσουμε προσεκτικά τά πράγ­ματα, θά διαπιστώσουμε ὅτι πολλῶν Χριστιανῶν ἡ θεολογία περί τοῦ Χριστοῦ εἶναι διαφορετική.

Ἄλλοι Χριστιανοί ἑορτάζουν μόνον τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή βλέπουν μόνον τήν Γέννησή Του στήν Βη­θλε­έμ τῆς Ἰουδαίας καί τόν αἰσθάνονται μόνον ὡς ἄνθρωπο, ἔχοντας μόνον τήν ἀνθρώπινη φύση Του. Ἄλλοι Χριστιανοί ἑορτάζουν μόνον τήν θεία φύση Του, ἀφοῦ πιστεύουν ὅτι ἡ ἀνθρώπινη φύση ἀπορρο­φήθηκε ἀπό τήν θεία φύση. Καί ἄλλοι δυτικοί Χριστιανοί ἔχουν διάφορες ἀπόψεις γιά τόν Χριστό τήν διδασκαλία Του καί τό ἔργο Του. Ἀκόμη καί πολλοί Ὀρθό­δοξοι Χριστιανοί ἑορτά­ζουν τά Χριστού­γεννα, καί ὑμνοῦν τόν Χριστό, Τόν ὁποῖον ἐγκλείουν μέσα σέ ἐθνικι­σμούς καί τόν ἀναμειγνύουν σέ πολιτικές καί πο­λε­μικές σκοπι­μό­τητες.

Ὅμως, τά τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας μᾶς προτρέπουν αὐτές τίς ἡμέρες νά ἑορτάσουμε τόν Χριστό ὅπως ἀποφάσισαν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας στίς Οἰκουμενικές Συνόδους, καταδι­κά­ζοντας ἄλλες ἀπο­σπασματικές καί ἀπομο­νωμένες αἱρετικές ἀπό­ψεις. Προτρεπόμαστε νά ἑορτάσουμε τόν Χριστό, ὡς τέλειο Θεό καί ὡς τέλειο ἄνθρωπο, πού ἔχει δύο φύσεις, θεία καί ἀνθρωπίνη, ἑνωμένες στήν ὑπόστασή Του «ἀσυγχύτως, ἀτρέ­πτως, ἀδιαιρέτως καί ἀχωρίστως», καί ἔχει δύο θελήσεις, θεία καί ἀνθρωπίνη, οἱ ὁποῖες ἐνεργοῦν στήν μία ὑπόστασή Του. Αὐτό προσδιορίζεται μέ τήν λέξη Χρι­στός, πού συνιστᾶ μέγα μυστήριο.

Τελικά, τό ἔργο τοῦ Χριστοῦ εἶναι παγκόσμιο, παντοῦ ὑπάρ­χουν Χριστιανοί πού φέρουν τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά δέν τόν ἑορτάζουν πραγματικά, ἀφοῦ βλέπουν τόν Χριστό ἀποσπασματικά, αἱρετικά καί κατά τίς ἀτομικές τους ἀπόψεις, ἐκκοσμικευμένα, σύμφωνα μέ τά ἐθνικά τους φρο­νήματα καί τά πάθη τους. Ἔτσι, ὁ Χριστός μέ τήν θεία ἐναν­θρώπησή Του ἔσωσε τό γένος μας ἀπό τήν ἁμαρτία, τόν διάβολο καί τόν θάνατο, ἀλλά οἱ Χριστιανοί δέν σώζονται ὅλοι, ἄν καί Τόν ἑορτάζουν καί Τόν πανηγυρίζουν, ἀφοῦ ἔχουν ἀτομικές δικές τους ἀπόψεις γιά τόν Χριστό, οἱ ὁποῖες ἀπόψεις προσδιορίζονται ἀπό τίς αἱρέσεις τους, τίς ἰδεολογίες τους καί τά πάθη τους.

Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι τῆς γῆς κατά τήν Δευτέρα Του παρουσία θά τόν δοῦν μέσα στήν δόξα Του, ἐνῶ τώρα πολλοί Τόν πλάθουν μέ τήν φαντασία τους. Σέ ἐμᾶς τούς Ὀρθοδόξους Χριστιανούς μᾶς δίνεται ἠ εὐκαιρία νά ἑορτάσουμε τήν κατά σάρκα Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, ὅπως τό ἐπιτάσσει ἡ παράδοσή μας, ὅπως τό περιγράφουν οἱ Πατέρες μας στίς συνοδικές ἀποφάσεις τους καί στίς ὁμιλίες τους, ὅπως μᾶς προτρέπουν τά τροπάρια πού ψάλλουμε αὐτές τίς ἡμέρες, δηλαδή νά Τόν ἑορτάσουμε ὡς Χριστό, πού ἔχει δύο φύσεις καί δύο θελήσεις, οἱ ὁποῖες εἶναι ἑνωμένες στήν ὑπόστασή Του, καί γι’ αὐτό λέγεται Χριστός.

Στήν ἐποχή μας ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα εἶναι «ἕνα μεῖγμα ἀπό Χριστιανούς, πρώην Χριστιανούς καί μή Χριστιανούς», δηλαδή εἶναι «ἕνας κόσμος μετα­χριστιανικός», (π. Συμεών τοῦ Ἔσσεξ), ἀλλά καί προχριστιανικός, εἶναι ἕνας κόσμος πού διακρίνεται ἀπό τόν «σχετικισμό», ὅτι, δηλαδή, ὅλα εἶναι σχετικά, καί προσπαθοῦν νά ἐντάξουν καί τόν Χριστό μέσα σέ αὐτήν τήν σχετικότητά τους. Ἔτσι, ὁ Χριστός δέν ἑορτά­ζεται ἀληθινά, ἀλλά κίβδηλα.

Γι’ αὐτό εἶναι ἀνάγκη νά εἴμαστε πραγματικοί Ὀρθό­δοξοι Χριστιανοί, ὅπως τό ψάλλουμε στά τροπάρια τῆς Ἐκκλησίας αὐτές τίς ἡμέρες, γιατί διαφορετικά θά ἑορτάζουμε «Χριστούγεννα χωρίς τόν ἀληθινό Χριστό» μέ αἰώνιες συνέπειες.

Ἐγκύκλιος Χριστουγέννων τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ἱεροθέου

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ μέ τήν ἐνανθρώπησή Του προκάλεσε μεγάλη ἐντύπωση στούς ἀνθρώπους σέ ὅλους τούς αἰῶνας, ἄλλαξε τόν ροῦ τῆς ἀνθρωπότητος, ἑκατομμύρια ἄνθρωποι Τόν ἀγάπησαν καί θυσιάσθηκαν γι’ Αὐτόν. Ἐπίσης, ὑμνωδοί, ποιητές, ἁγιογράφοι, θεολόγοι, διδάσκαλοι, μουσικοί ἐμπνεύσθηκαν ἀπό τό μεγαλεῖο τοῦ Χριστοῦ καί συνέθεσαν διάφορα ἔργα, καί ἀκόμη συνθέτουν. Ἐκπλήσσεται κανείς ἀπό τούς ὕμνους καί τίς διδασκαλίες τῶν ἁγίων, πού προέρχονται ἀπό αὐτούς πού Τόν ἀγάπησαν πολύ.

Αὐτήν τήν ἁγιασμένη ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων θά ἤθελα νά σᾶς παρουσιάσω μιά θαυμαστή εἰκόνα, τήν ὁποία χρησιμοποιεῖ καί ἀναπτύσσει ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, ἀδελφός τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ἕνας μεγάλος Πατέρας τοῦ 4ου αἰῶνος μ.Χ.

Ἑρμηνεύει ἕναν στίχο ἀπό τό βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης «Ἆσμα Ἀσμάτων», στό ὁποῖο φαίνεται ἡ νύμφη νά λέγη στόν νυμφίο της: «Βότρυς τῆς κύπρου ἀδελφιδός μου ἐμοί, ἐν ἀμπελῶσιν Ἐγγαδδί» (Ἄσμα Ἀσμάτων, α΄, 14), πού σημαίνει «ὁ ἀγαπημένος μου εἶναι σταφύλι πού ἀνθίζει στόν ἀμπελώνα στό Ἐγγαδδί», δηλαδή στό εὔφορο χωράφι.

Στό χωρίο αὐτό γίνεται λόγος γιά ἀμπελῶνα καί γιά τσαμπί σταφυλῆς. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης ἑρμηνεύοντας τό χωρίο αὐτό ἀναφέρεται σέ ἄνθος, σέ σταφύλι καί σέ οἶνο-κρασί, τά ὁποῖα προσφέρονται ἀπό τόν Χριστό πού εἶναι ὁ Νυμφίος σέ κάθε ἄνθρωπο πού εἶναι νύμφη του.

Ἑρμηνεύει ὅτι διπλή εἶναι ἡ εὐχαρίστηση πού προέρχεται ἀπό τό σταφύλι. Ἡ μιά εὐχαρίστηση εἶναι αὐτή πού προέρχεται ἀπό τό ἄνθος, τό ὁποῖο χαροποιεῖ τήν ὄσφρηση τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν εὐωδία, καί ἡ ἄλλη εἶναι ὁ ὥριμος καρπός, πού εὐχαριστεῖ τόν ἄνθρωπο εἴτε μέ τήν βρώση τοῦ σταφυλιοῦ εἴτε μέ τήν χαρά τοῦ οἴνου στά γεύματα.

Ἡ εἰκόνα αὐτή τῆς προσφορᾶς τοῦ σταφυλιοῦ, ὡς ἄνθους, ὡς καρποῦ καί ὡς οἴνου προσαρμόζεται ἄριστα στόν Χριστό. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή, ὅπως ὁ Ἴδιος τό εἶπε: «Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος, ὑμεῖς τά κλήματα» (Ἰω. ιε΄, 5). Μέ τήν ἐνανθρώπησή Του δέν ἐμφανίζεται τό ἴδιο σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀφοῦ ὁ καθένας Τόν δέχεται μέ διαφορετικό τρόπο, ἀφοῦ ὁ Ἴδιος ἀποκαλύπτει στόν καθένα μέ διαφορετικό τρόπο τήν σοφία, τήν ἡλικία καί τήν Χάρη Του, ἀνάλογα μέ τήν διάθεσή του.

Ἔτσι, ὁ Χριστός φαίνεται στούς ἀνθρώπους «ἤ νηπιάζων ἤ προκόπτων ἤ τελειούμενος», δηλαδή ἀποκαλύπτεται ὡς νήπιος, ὡς ὥριμος καί ὡς τέλειος. Ὁ Χριστός ὅταν εὐωδιάζη ὡς ἄνθος μέ τήν Γέννησή Του, δίνει τήν ἐλπίδα ὅτι θά ἀπολαύση ὁ ἄνθρωπος τό σταφύλι∙ καί ὅταν τρώγεται ὡς σταφύλι μέ τό Πάθος Του, ὑπόσχεται τήν μελλοντική ἀπόλαυση τοῦ οἴνου. Ἡ νύμφη, δηλαδή ὁ ἄνθρωπος πού ἀγαπᾶ τόν Χριστό, τοποθετεῖ στήν καρδιά του τό ἄρωμα πού θά φέρη καρπό, καί κατά τό πάθος, ὅταν θά ἀγωνισθῆ μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, θά ἀναβλύση τόν οἶνο.

Τό Γαδί (Ἐγγαδδί), δηλαδή τό εὔφορο χωράφι πού ἀναπτύσσεται ἡ ἄμπελος εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία εἶναι τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλά εὔφορο χωράφι εἶναι καί ἐκεῖνος στόν ὁποῖο τό θέλημά του συμφωνεῖ μέ τόν νόμο τοῦ Κυρίου καί τόν μελετᾶ ἡμέρα καί νύκτα. Σέ αὐτόν τόν ἄνθρωπο ὁ σπόρος γίνεται δένδρο ἀειθαλές καί δίνει καρπό στόν κατάλληλο καιρό. Καί αὐτό τό κλῆμα, ὁ Χριστός, φυτεύεται στό βάθος τοῦ νοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί τόν κάνει νά ὀσφραίνεται τήν εὐωδία Του, νά γεύεται τήν βρώση Του καί νά μεθᾶ ἀπό τόν οἶνο.

Ἀπό ὅσα εἴπαμε καταλαβαίνουμε ὅτι, ὅπως στήν ἀνθρώπινη γνώση ὑπάρχουν διάφοροι βαθμοί, ἔτσι καί στήν θεία γνώση ὑπάρχουν διαδοχικοί βαθμοί. Πρῶτα ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται τόν Χριστό ὡς εὐῶδες ἄνθος, ἔπειτα ὡς δυνατή καί εὐχάριστη βρώση πού τόν τρέφει καί ἔπειτα ὡς οἶνον πού τόν μεθᾶ πνευματικά. Ἑπομένως, ὡς Χριστιανοί πρέπει νά ἀναπτυσσόμαστε πνευματικά, νά αἰσθανόμαστε ποικιλοτρόπως τόν Χριστό. Νά μή μένουμε στήν γνώση τῆς νηπιακῆς καί παιδικῆς ἡλικίας, δηλαδή νά μήν εἴμαστε νήπιοι πνευματικά πού θά χαιρόμαστε μόνον μέ τήν εὐωδία τοῦ ἄνθους, ἀλλά νά προοδεύουμε μέχρι νά αἰσθανθοῦμε τόν Χριστό ὡς εὐχάριστο σταφύλι καί δυνατόν οἶνο, κατά τόν λόγο τοῦ Προφητάνακτος Δαυΐδ «καί οἶνος εὐφραίνει καρδίαν ἀνθρώπου» (Ψαλμ. 103, 15).

Μέσα ἀπό αὐτήν τήν προοπτική πρέπει νά βλέπουμε τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, τήν Γέννησή Του ὡς ἀνθρώπου, καί ἔτσι νά ἑορτάζουμε τήν ἑορτή τῶν Χριστουγέννων. Ὁ Χριστός δέν προσφέρεται γιά νά μᾶς κάνη χαρούμενους γιά μιά ἤ λίγες ἡμέρες, οὔτε ἐνηνθρώπησε γιά νά θεσπίση μιά κοσμική ἑορτή, ἀλλά προσφέρεται σέ ὅλους μας γιά νά γίνη διαδοχικά εὐωδία τοῦ ἄνθους, εὔχυμο σταφύλι καί δυνατός οἶνος, γιά νά μᾶς μεθύση πνευματικά. Ἡ Ἐκκλησία θέλει Χριστιανούς πού νά φθάσουν μέχρι τήν πνευματική μέθη, δηλαδή τήν μεγάλη ἀγάπη γιά τόν Χριστό.

Ἄν ζοῦμε ἔτσι, τότε ἡ ψυχή μας ὡς νύμφη τοῦ Οὐρανίου Νυμφίου θά τοῦ λέη: «Βότρυς τῆς κύπρου ἀδελφιδός μου ἐμοί, ἐν ἀμπελῶσιν Ἐγγαδδί».

Εὔχομαι εὐλογημένα καί εὐφρόσυνα Χριστούγεννα

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

+ Ο ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ

τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. ΙΕΡΟΘΕΟΥ

(Ἀπό τήν Πασχαλινή Ἐγκύκλιο γιά τήν Ἱερὰ Μητρόπολη Ναυπάκτου)

Ἡ ἑορτή τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, τό Πάσχα, εἶναι κεντρική ἑορτή σέ ὅλο τό ἐκκλησιαστικό ἔτος καί εἶναι τό τέλος τοῦ Τριωδίου καί τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἀλλά καί ἀρχή μιᾶς ἄλλης περιόδου πού καταλήγει στήν μεγάλη ἑορτή τῆς Πεντηκοστῆς. Αὐτή τήν ἑορτή πανηγυρίζουμε σήμερα καί ὅλη τήν περίοδο τοῦ Πεντηκοσταρίου, ἀλλά καί κάθε Κυριακή, πού εἶναι ἀφιερωμένη στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ.

Πολλά γεγονότα ἔγιναν κατά τήν πρώτη ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, καθώς καί τίς ἑπόμενες ἡμέρες. Ὁ Χριστός ἐμφανιζόταν στούς Μαθητές Του, πού εἶχαν προετοιμασθῆ κατάλληλα γιά νά Τόν δοῦν Ἀναστάντα καί ἡ ἐμφάνιση αὐτή νά συντελέση στήν σωτηρία τους.

Τήν πρώτη ἡμέρα, ἀργά τό ἀπόγευμα, ὁ Ἀναστάς Χριστός ἐμφανίσθηκε στούς Μαθητές Του, ἐνῶ ἀπουσίαζε ὁ Θωμᾶς, καί τήν ἑπομένη Κυριακή ἐμφανίσθηκε πάλι στούς μαθητές Του, στό Ὑπερῶο, παρόντος τοῦ Θωμᾶ. Ὁ Ἀπόστολος Θωμᾶς ἐπιθυμοῦσε νά βάλη τόν δάκτυλόν του στόν τύπο τῶν ἥλων καί τήν χεῖρα του στήν πλευρά Του γιά νά βεβαιωθῆ γιά τήν Ἀνάστασή Του. Εἶναι γνωστόν ὅτι τά καρφιά τῆς σταυρώσεως δημιούργησαν πληγές στό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί ἡ λόγχη ἄνοιξε τήν πλευρά Του ἀπό τήν ὁποία ἔρρευσε αἷμα καί ὕδωρ. Τό νά δῆ ὁ Θωμᾶς τίς πληγές πού προξενήθηκαν ἀπό τόν Σταυρό καί νά τίς ψηλαφήση τό θεωροῦσε ὡς βεβαίωση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ Χριστός, μέ τήν ἐμφάνισή Του, μετά ἀπό ὀκτώ ἡμέρες προσκάλεσε τόν Ἀπόστολο Θωμᾶ νά ψηλαφήση τίς πληγές στό σῶμα Του καί στήν πλευρά Του. Αὐτή εἶναι ἡ ἄκρα ταπείνωση-κένωση τοῦ Χριστοῦ, τό νά δεχθῆ νά ψηλαφηθῆ, ἀλλά καί ἡ ἀγάπη Του πρός τόν ἄνθρωπο μέ τό νά τοῦ ἱκανοποιῆ ὅλους τούς ἱερούς πόθους του. Γι’ αὐτό σέ ἕνα τροπάριο τῆς Ἐκκλησίας γράφεται: «Χαίρεις ἐρευνώμενος», δηλαδή ὁ Χριστός χαίρεται ὅταν ἐρευνᾶται. Ὁ Ἀπόστολος Θωμᾶς μόλις εἶδε τόν Χριστό καί ἄκουσε τήν πρόσκλησή Του νά Τόν ψηλαφήση ἀνεφώνησε: «Ὁ Κύριός μου καί ὁ Θεός μου» (Ἰω. κ΄, 19-29). Πρόκειται γιά τήν ὁμολογία τῆς θεότητος τοῦ Χριστοῦ μέ τήν θέα τοῦ ἀναστημένου Σώματος τοῦ Χριστοῦ.
Στό Εὐαγγέλιο τοῦ Ἰωάννου δέν ἐπιβεβαιώνεται ὅτι ὁ Ἀπόστολος Θωμᾶς ψηλάφησε τό ἀναστημένο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά μόνον καταγράφεται ἡ ὁμολογία του.

Ἡ ἐπιθυμία τοῦ Ἀποστόλου Θωμᾶ νά δῆ καί νά ψηλαφήση τίς πληγές στό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ δέν ἦταν ἀπιστία μέ τήν σημερινή ἔννοια τοῦ ὅρου, ἀλλά ἦταν ἐπιθυμία του νά περάση ἀπό τήν πίστη ἐξ ἀκοῆς στήν πίστη ἐκ θεωρίας.

Στά τροπάρια, ὅμως, τῆς Ἐκκλησίας γράφεται ὅτι ὁ Ἀπόστολος Θωμᾶς ὁμολόγησε τόν Χριστό, ἀφοῦ προηγουμένως ψηλάφησε τίς πληγές τοῦ Σώματος πού δημιουργήθηκαν ἀπό τόν Σταυρό. «Ὁ δέ ψηλαφήσας καί ἰδών ὡμολόγησέ σε εἶναι Θεόν οὐ γυμνόν καί ἄνθρωπον οὐ ψιλόν (ἁπλοῦν)». Σέ ἄλλο τροπάριο γράφεται ὅτι ὁ Ἀπόστολος Θωμᾶς «ψηλαφήσας τήν πλευράν ἐθεολόγει τόν σαρκωθέντα», ἐγνώρισε ὅτι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἔπαθε στήν σάρκα καί ἐκήρυξε τόν ἀναστάντα Θεό. Ἔτσι, ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία συνδέεται μέ τήν ὅραση καί τήν ψηλάφηση τοῦ Χριστοῦ. Σέ ἄλλο τροπάριο γράφεται ὅτι ὁ Ἰωάννης, πού ἀνέπεσε στό στῆθος τοῦ Χριστοῦ, ἀνέλκυσε ἀπό ἐκεῖ τόν βυθό τῆς θεολογίας, ἐνῶ ὁ Θωμᾶς ἀξιώθηκε τοῦ μυστηρίου τῆς θείας οἰκονομίας ἀπό τήν ψηλάφηση, δηλαδή γνώρισε τό μυστήριο τῆς σαρκώσεως τοῦ Χριστοῦ καί μᾶς μυσταγώγησε σέ αὐτό. Ἀκόμη, σέ ἄλλο τροπάριο γράφεται ὅτι ὁ Θωμᾶς τοποθετώντας τήν χεῖρα του στήν πύρινη πλευρά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ δέν καταφλέχθηκε ἀπό τήν ψηλάφηση, ἀλλά μεταβλήθηκε ἡ δυσπιστία τῆς ψυχῆς του σέ εὐπιστία.

Ἡ ἐπιθυμία τοῦ Ἀποστόλου Θωμᾶ νά δῆ καί νά ψηλαφήση τίς πληγές στό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ δέν ἦταν ἀπιστία μέ τήν σημερινή ἔννοια τοῦ ὅρου, ἀλλά ἦταν ἐπιθυμία του νά περάση ἀπό τήν πίστη ἐξ ἀκοῆς στήν πίστη ἐκ θεωρίας. Δέν ἤθελε μόνον νά ἀκούη ἀπό τούς Μαθητές ὅτι ὁ Χριστός ἀναστήθηκε, ἀλλά ἤθελε νά Τόν δῆ καί νά διαπιστώση τήν Ἀνάσταση μέ τίς αἰσθήσεις του. Αὐτό δείχνει ὅτι ἡ ζωή μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι ἐμπειρία, σχέση πνευματική, ψηλάφηση τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι ἕνα ἀφηρημένο σύστημα, ἀλλά ὁλόκληρη ζωή· ὁ Χριστός δέν εἶναι ἰδεατός, ἀλλά Θεάνθρωπος πού ἔχει ἀναστημένο Σῶμα, τό ὁποῖο λάμπει ἀπό τό Φῶς τῆς θεότητος καί ἔχουμε τήν δυνατότητα νά Τόν ψηλαφήσουμε. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, πού συνίσταται στά Μυστήρια, ἐκφράζεται ἀπό τά δόγματα καί τούς ἱερούς Κανόνες καί συγκροτεῖται σέ ἕνα συγκεκριμένο ἐκκλησιαστικό πολίτευμα. Ἡ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἐμπειρική, εἶναι «τό μυστήριο τῆς ἐπαφῆς». Κοινωνοῦμε τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἐμεῖς δέ οἱ Κληρικοί ὅταν λειτουργοῦμε τό πιάνουμε στά χέρια μας, ἀσπαζόμαστε τόν Σταυρό, τά ἱερά λείψανα τῶν Ἁγίων, τίς ἱερές εἰκόνες. Καί ὅταν ὁ Χριστιανός προσεύχεται μέ δύναμη πνευματική, ἀγγίζει τήν αἰωνιότητα, συμμετέχει στήν δόξα τοῦ Θεοῦ.

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Ὁ Ἀναστάς Χριστός δέν εἶναι ἕνας ἄνθρωπος πού ἔζησε κάποτε, ἀλλά εἶναι ὁ Θεάνθρωπος πού εἶναι πάντα μαζί μας. Ἡ ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι ἕνα γεγονός τοῦ παρελθόντος, ἀλλά βιώνεται μέσα στήν ἐκκλησιαστική ζωή. Ἐμεῖς δέν εἴμαστε κάποιοι ἄνθρωποι πού πιστεύουμε θεωρητικά στόν Θεό, ἀλλά εἴμαστε τά μέλη τοῦ ἀναστημένου Σώματός Του. Ὁ Χριστός μᾶς καλεῖ νά Τόν ψηλαφήσουμε καί ἐμεῖς πρέπει νά ἀνταποκρινόμαστε σέ αὐτήν τήν πρόσκληση. Αὐτό εἶναι «τό μυστήριο τῆς ἐπαφῆς», τό μυστήριο τῆς θείας ἐπικοινωνίας.
Εὔχομαι σέ ὅλους χρόνια πολλά καί ἀναφωνῶ: «Χριστός Ἀνέστη».

Ποι­μα­ντορι­κή Ἐ­γκύ­κλιος Χριστούγεννα 2020 

 Ἱ­ε­ρό­θε­ος

ἐ­λέ­ῳ Θε­οῦ Ἐ­πί­σκο­πος καί Μη­τρο­πο­λί­της

τῆς Θε­ο­σώ­στου Ἱ­ε­ρᾶς Μη­τρο­πό­λε­ως Ναυ­πά­κτου καί Ἁ­γί­ου Βλα­σί­ου

Πρός τούς Κλη­ρι­κούς, μοναχούς καί λα­ϊ­κούς

τῆς καθ᾿ ἡ­μᾶς Ἱ­ε­ρᾶς Μη­τρο­πό­λε­ως

Ἀγαπητοί ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἑορτή τῶν Χριστουγέννων ἡ σημερινή ἑορτή, πανή­γυ­ρη λαμπρά, ἀπό πλευρᾶς θεολογίας τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπως διασώζεται στίς ὁμιλίες τῶν ἁγίων Πατέρων καί στούς ὕμνους τῶν ἁγίων ὑμνογράφων. Τί καί ἄν ὅλα τά ἐξωτερικά εἶναι θλιβερά; Ἐμεῖς πανηγυρίζουμε «τά τῆς Θεοφανείας» καί τά τῆς δικῆς μας ἀνακλήσεως καί ἐπανόδου στόν Θεό. Ἐάν ἡ ἀνθρωπότητα ὁλόκληρη τρέμη μπροστά στόν θάνατο ἀπό τήν πανδημία τοῦ ἰοῦ, ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί πανη­γυ­ρίζουμε βλέποντας τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λό­γου τοῦ Θεοῦ καί τίς συνέπειες πού ἔχει γιά τόν ἄνθρωπο.

Ἐπειδή ἡ σημερινή ἑορτή τῶν Χριστουγέννων εἶναι διαποτισμένη ἀπό τήν ὀρθόδοξη θεολογία, γι’ αὐτό, συντονι­ζό­μενος μέ τήν ἱερά ὑμνογραφία τῆς ἑορτῆς, θά σᾶς προ­σφέρω ἕναν λόγο πνευματικῆς ἰάσεως ἀπό τόν μεγάλο θεολόγο τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, ὁ ὁποῖος σέ ὁμιλία του στά «Γενέθλια τοῦ Σωτῆρος» παρουσιάζει ὅλο τό θεολογικό νόημα τῆς ἑορτῆς τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ. Ἀπό τόν λόγο αὐτόν θά ἀποσπάσω μερικά χωρία, τά ὁποῖα θά σᾶς τά παρουσιάσω ὡς ἕνα ἑόρτιο πανηγυρικό καί θεολογικό «γεῦμα», γιά νά ἀναθαρρήση ἡ ψυχή μας, ἀπό τίς θλίψεις ὅλων αὐτῶν τῶν ἡμερῶν.

Κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, ἡ Εὔα στόν Παράδεισο «τῆς ἐντολῆς ἐπελάθετο τῆς δοθείσης καί ἡττή­θη τῆς μικρᾶς γεύσεως», δηλαδή ξέχασε τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ νά μή φάγουν ἀπό τό δένδρο τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ καί νικήθηκε ἀπό τήν μικρή γεύση. Ἔτσι ἐξορίσθηκε ἀπό τόν Παράδεισο «καί τούς δερματίνους ἀμ­φιέννυται χιτῶνας», «ἴσως τήν παχυτέραν σάρκαν καί θνη­τήν καί ἀντίτυπον», δηλαδή ἐνδύθηκε τούς δερμάτινους χιτῶνες, πού εἶναι ἡ πιό βαρειά σάρκα, ἡ φθαρτή καί ἀντί­θετη, καί ὁμολογεῖ: «φεῦ τῆς ἐμῆς ἀσθενείας». Ἀδυνάτησε, ἀσθένησε ἡ ἀνθρώπινη φύση καί μέσα σέ αὐ­τήν εἰσέρρευσε ὁ θάνατος ὡς μέγα θηρίον, γιά νά κατατρώγη τά πάντα.

Ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος ἀπό τά πολλά ἁμαρτή­ματα παιδεύτηκε μέ τόν νόμο, τούς Προφῆτες, τίς εὐεργεσίες, τίς ἀπειλές, τίς τιμωρίες, τίς πλημμύρες, τίς πυρκαϊές, τούς πολέμους, τίς νίκες, τίς ἧττες, τά σημεῖα ἀπό τόν οὐρανό, ἀπό τόν ἀέρα, τήν γῆ, τήν θάλασσα, μέ τίς ἀνέλπιστες μεταβολές ἀν­θρώπων, πόλεων καί λαῶν, τά ὁποῖα ἀποσκοποῦσαν στό νά ἐξαφανισθῆ ἡ κακία, τελικά «ἰσχυροτέρου δεῖται φαρμά­κου ἐπί δεινο­τέροις τοῖς ἀρρωστήμασιν», δηλαδή ὁ ἄνθρω­πος εἶχε ἀνάγκη ἀπό κάποιο ἰσχυρότατο φάρμακο γιά νά θεραπευθῆ. Καί ἕνα τέτοιο ἰσχυρότατο φάρμακο, γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ἦταν ἀπαραίτητο γιά τίς φοβερότερες ἀσθένειες, δηλαδή τίς ἀδελφοκτονίες, τίς μοι­χεῖες, τίς ἐπιορκίες, τίς ἀνώμαλες ἐπιθυμίες, καί τό χειρό­τερο καί μεγαλύτερο ἀπό ὅλα τά κακά, τήν εἰδωλολατρεία καί τήν μετατόπιση τῆς προσκυνήσεως ἀπό τόν Δημιουργό στά δημιουργήματα.

Αὐτό τό ἰσχυρότατο φάρμακο γιά τίς μεγάλες ἀσθέ­νειες εἶναι ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ἡ πρωταρχική μας εἰκόνα. Γι’ αὐτό ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Πατρός «ἐπί τήν ἰδίαν εἰκόνα χωρεῖ», δηλαδή εἰσέρχεται στήν δική του εἰ­κόνα, τόν ἄνθρωπο, ἐνδύεται σάρκα πρός χάρη τῆς σαρκός καί μέ ψυχή πνευματική πρός χάρη τῆς ψυχῆς μας, καθαρίζοντας ἔτσι τό ὅμοιο μέ τό ὅμοιό του, καί γίνεται τέλειος ἄνθρωπος, ὅμοιος μέ ἐμᾶς, χωρίς τήν ἁμαρτία.

Ἔτσι, ὁ Χριστός μέ τήν ἐνανθρώπησή Του γίνεται ἰατρός γιά τήν πεπτωκυῖα φύση μας, καί συγχρόνως γίνεται πνευματικό φάρμακο καί πνευματικό ἐμβόλιο. Προσέλαβε τήν φύση μας γιά νά τήν θεραπεύση, εἰσέρχεται μέσα μας γιά νά μᾶς ἀναπλάση, νά δώση ὑγεία στήν ἄρρωστη θνητή φύση μας, ἀπό πλευρᾶς πνευματικῆς.

Ὁ Χριστός, ὡς ἰατρός, ὅπως γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, «συγκύπτει ἐπί τά πάθη, καί δυσωδίας ἀνέχεται, ἵνα δῷ τήν ὑγιείαν τοῖς κάμνουσι», δηλαδή σκύβει μέ κατανόηση ἐπάνω στίς πληγές μας καί ἀνέχεται τήν δυσωδία, γιά νά δώση τήν ὑγεία σέ ἐκείνους πού ἀσθενοῦν. Καί συνεχίζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος γιά νά πῆ ὅτι ὁ Χριστός σκύβει ἐπάνω στόν βόθρο γιά νά βγάλη τό ζῶο πού ἔχει πέσει μέσα σέ αὐτόν.

Αὐτό εἶναι τό βαθύτερο νόημα τῆς ἑορτῆς τῶν Χρι­στου­γέννων. Ἑορτάζουμε τήν πνευματική μας ἀναγέν­νηση, τήν πνευματική μας ἀνάπλαση. Γι’ αὐτό συνιστᾶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Ἑορτάσωμεν, μή πανηγυρι­κῶς, ἀλλά θεϊκῶς· μή κοσμικῶς, ἀλλ’ ὑπερκοσμίως· μή τά ἡμέτερα, ἀλλά τά τοῦ ἡμετέρου, μᾶλλον δέ τά τοῦ Δεσπό­του! μή τά τῆς ἀσθενείας, ἀλλά τά τῆς ἰατρείας· μή τά τῆς πλάσεως, ἀλλά τά τῆς ἀναπλάσεως». Δηλαδή νά ἑορτάσουμε ὄχι μέ δημόσιες πανηγύρεις, ἀλλά μέ τρόπο θεϊκό, ὄχι μέ τρόπο κοσμικό, ἀλλά μέ ὑπερκόσμιο, ὄχι τά δικά μας, ἀλλά τοῦ δικοῦ μας, τοῦ Δεσπότου μας, ὄχι τά σχετικά μέ τήν ἀσθένεια, ἀλλά τά σχετικά μέ τήν θεραπεία, ὄχι τά τῆς δημιουργίας μας, ἀλλά τά τῆς ἀναδημιουργίας μας.

Ἀγαπητοί ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ὁ διάβολος στόν Παράδεισο πέταξε τόν δικό του δη­λη­τη­­ριώ­δη ἰό μέσα στήν ψυχή μας καί αὐτός ὁ ἰός ἀπό τότε κατατρώγει τήν ψυχή καί τό σῶμα μας. Ὅμως, δέν ὑπῆρχαν ἀποτε­λε­­σμα­τικά καί κατάλληλα πνευματικά φάρμακα καί πνευ­ματικά ἐμβόλια γιά νά ἀντιμετωπίσουν τό κατα­στρε­πτικό του ἔργο. Παντοῦ ἐπικρατοῦσαν οἱ συνέπειες τῆς ἀσθένειας αὐτῆς, πού εἶναι οἱ ἁμαρτίες, τά πάθη, ὁ θάνατος. Βασανι­ζόταν ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος.

Ὅταν ἔφθασε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου, ἦλθε ὁ πραγματικός Ἰατρός, ὁ Χριστός, πού εἶναι τό ἰσχυρότατο φάρμακο καί τό ἰσχυρό­τατο πνευματικό ἐμβόλιο, τό ὁποῖο λαμβάνουμε μέ τά Μυστήρια, ἰδιαιτέρως τό λαμβάνουμε κατά δόσεις μέ τό Μυστήριο τῆς θείας Μεταλήψεως τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, γιά νά νικήσουμε τόν θάνατο, τόν πνευ­ματικό καί σωματικό.

Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τό Πνευματικό Νοσοκομεῖο, ὅπου δρᾶ Αὐτός ὁ μεγάλος Ἰατρός, ὁ Χριστός, μέσα στό ὁποῖο ὑπάρχουν οἱ πνευματικοί ἰατροί, τά πνευματικά φάρμακα καί τά πνευματικά ἐμβόλια γιά νά νικήσουμε τόν μεγα­λύτερο ἐχθρό μας πού εἶναι ὁ πνευματικός θάνατος. Εἶναι δέ πολύ ἐπικίνδυνο νά χωρίζη κανείς τήν Ἐκκλησία ὡς θεραπευτήριο καί ὡς κοινωνία θεώσεως, ἀπό τόν ἱερό θεσμό της. Ὅπως εἶναι δύσκολο καί ἐπικίνδυνο νά χωρίζη κανείς ἕνα Νοσοκομεῖο, πού ἀσχολεῖται μέ τήν θεραπεία τῶν σωματικῶν ἀσθενειῶν, ἀπό τήν διοικητική του λει­τουρ­γία. Μπορεῖ σέ ἕνα Νοσοκομεῖο τά διοικητικά του ὄργανα νά κάνουν κάποιο λάθος, ἀκόμη καί κάποιος ἰατρός νά μή θεραπεύη σωστά, ἀλλά δέν καταργοῦμε τό Νοσοκομεῖο, οὔτε ἀπομακρυνόμαστε ἀπό αὐτό, οὔτε ἀναζητᾶμε θεραπεία ἐκτός τοῦ Νοσοκομείου.

Τήν περίοδο αὐτήν πού διερχόμαστε τούς περισ­σότερους ἀνθρώπους ἔχει καταλάβει θλίψη, ἀπελπι­σία, ἀπό­γνωση ἀπό τήν μεγάλη ὑγειονομική κρίση, καί ὅλοι ἀνα­μένουν κάποιο νέο φάρμακο καί κάποιο νέο ἐμβόλιο κατά τοῦ νέου ἰοῦ, καί εὐχόμαστε στόν Θεό καί γι’ αὐτό. Ἀλλά πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι ὑπάρχει καί ἕνας χειρότερος ἰός, πού εἶναι ἡ ἁμαρτία, ἡ ὁποία θεραπεύεται ἀπό τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ, πού ἐνηνθρώπησε γιά νά γίνη γιά μᾶς φάρμακο καί ἐμβόλιο, τά ὁποῖα χορηγοῦνται μέσα στήν Ἐκκλησία, γιά νά νικήσουμε καί ἐμεῖς ἐν Χριστῷ τόν διάβολο, τήν ἁμαρτία καί τόν θάνατο.

Αὐτά ἑορτάζουμε αὐτές τίς ἡμέρες καί πρέπει νά πανηγυρίζουμε θεϊκῶς. Καί νά μή στενοχωρούμαστε γιά «τά τῆς ἀσθενείας», ἀλλά νά χαιρόμαστε γιά «τά τῆς ἰατρείας» ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, τοῦ Ὁποίου τό ἄπειρο ἔλεος νά εἶναι μαζί σας.

Μέ πατρικές εὐχές

Ὁ Μητροπολίτης

+ Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

'Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεος ἀπέστειλε ἑορταστική ποιµαντορική ἐγκύκλιο γιά τήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, πού ἀναγνώσθηκε ἀνήμερα τῆς ἑορτῆς σὲ ὅλους τούς Ἱερούς Ναούς τῆς Μητροπόλεως. Παρά τό ὅτι ἔχει παρέλθει ἡ ἑορτή καὶ τά µεθέορτα τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου δηµοσιεύουµε τήν Ἐγκύκλιο, γιατί ἡ τιµή τῆς Θεοτόκου δέν περιορίζεται ἀπό τήν Ἐκκλησία µας µόνο στόν Δεκαπενταύγουστο, ἀλλά διαποτίζει ὅλο τό Ἐκκλησιαστικό ἔτος, ὅλο τό λειτουργικό τυπικό τῆς Ἐκκλησίας. 

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, 

Ἡ ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Ύπεραγίας Θεοτόκου εἶναι µία µεγάλη θεοµητορική ἑορτή, ὁ δέ λαός µας τήν ἔχει χαρακτηρίσει ὡς τό Πάσχα τοῦ καλοκαιριοῦ. Μέσα στό κέντρο τοῦ καλοκαιριοῦ, µέ τίς ζέστες καί πολλές φορές µέ τόν καύσωνα, ἡ ἑορτή αὐτή ἀποτελεῖ µιὰ πνευματική ἀναψυχή πού μᾶς παρηγορεῖ ὅλους. Λέγεται Πάσχα τοῦ καλοκαιριοῦ γιατί, ἐπειδή ἡ Παναγία συνδέεται στενά µέ τόν Υἱό της και Θεό της, ἀφοῦ αὐτή ἔδωσε τήν σάρκα της στόν Λόγο τοῦ Θεοῦ γιά νά σώση τό ἀνθρώπινο γένος, γι’ αὐτό καί ὅ,τι συνέβη στόν Χριστό, κατά ἀναλογία, συνέβη καί µέ τήν Παναγία, τήν Μητέρα Του. Μέσα στά πλαίσια αὐτά πρέπει νά δοῦμε καί τήν δόξα τῆς Παναγίας πού εἶναι δόξα τοῦ Υἱοῦ της, ἐπειδή αὐτή ἔγινε Μητέρα Του. Ἡ ἴδια της ἔλαβε τήν Χάρη τοῦ Θεου, ἀνακαίνισε τόν ἑαυτό της, ἔδωσε τήν σάρκα της στόν Χριστό καί γι’ αὐτό ἔκανε τήν μεγαλύτερη Ἱεραποστολή στήν Οἰκουμένη. Καταλαβαίνουµε καλά ὅτι ἡ προσφορά στόν κόσµο, τούς ἀνθρώπους, τήν κοινωνία δέν εἶναι θέµα ἰδεολογίας, ἀλλά συνδέεται µέ τήν ἀνακαίνιση τοῦ προσώπου. 

Ὁ ἅγιος Γερμανός Κωνσταντινουπόλεως σέ µία ὁμιλία του λέγει ὅτι ὁ Χριστός, πού εἶναι ἡ οὐράνια σταγόνα ἡ ὁποία προῆλθε ἀπό τήν Παναγία, ἀνέδειξε τά µεγαλεῖα της σέ ἀχανές πέλαγος. Ἔτσι, τό πέλαγος των θαυµασίων τῆς Παναγίας ὀφείλεται στήν οὐράνια σταγόνα πού ἐδρόσισε ὁλόκληρο τόν κόσµο ἀπό τόν καύσωνα τῆς ἁμαρτίας. Γι’ αὐτό καί ἐμεῖς, εὐρισκόµενοι µέσα στὸ πέλαγος τῶν θαυμασίων τῆς Παναγίας, δροσιζόµαστε, ξεκουραζόµαστε καί γενικά αἰσθανόμαστε τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό τονίζει καί πάλι ὁ ἅγιος Γερμανός ὅτι πανηγυρίζοντας καί ψάλλοντας τά µεγαλεῖα τῆς Θεοτόκου αἰσθανόμαστε ἀκόρεστη τήν πανδαισία τῆς πνευµατικῆς ἡδονῆς. 

Κατά τήν ἑορτή τοῦ Πάσχα ἑορτάζουμε τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί τήν νέκρωση τοῦ θανάτου. Ἀλλά καί κατά τήν σηµερινή ἑορτή πού εἶναι τό Πάσχα τοῦ καλοκαιριοῦ, ἑορτάζουμε τήν βίωση τῆς ἀναστάσεως, τήν νέκρωση τοῦ θανάτου στὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας µας. Ἄλλωστε, ἡ Παναγία 
εἶναι ἡ πρώτη πού γεύθηκε τούς καρπούς τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χριστοῦ. Μετά τόν Χριστό εἶναι τό μεγαλύτερο πρόσωπο µέσα στήν ἱστορία. Στὰ τροπάρια πού ψάλαμε σήµερα φαίνεται αὐτή ἡ µεγάλη δόξα τῆς Παναγίας µας. Σέ ἕνα τροπάριο ὁ ἱερός ὑμνογράφος λέγει: «Τῇ ἐνδόξῳ Κοιµήσει σου οὐρανοί ἐπαγάλλονται καί ἀγγέλων γέγηθε τά στρατεύματα, πᾶσα ἡ κτίσις, εὐφραίνεται ᾠδήν σοι ἐξόδιον προσφωνοῦσα τῇ Μητρί τοῦ τῶν ὅλων δεσπόζοντος». 

Σέ κάθε µία ἀπό τίς λέξεις τοῦ τροπαρίου φαίνεται ἡ δόξα τῆς Παναγίας καί ἡ Χαρά τῆς κτίσεως ὁλοκλήρου. 
Γίνεται λόγος γιά Κοίμηση τῆς Θεοτόκου καί ὄχι γιά θάνατο, ἡ ἀνάσταση του Χριστοῦ κατήργησε τό κράτος τοῦ θανάτου καί ἔδωσε στούς ἀνθρώπους τήν δυνατότητα τῆς ζωῆς. Τώρα ὁ θάνατος τῶν δικαίων εἶναι ἕνας ὕπνος. Ὅπως τό βράδυ κοιµόµαστε γιά νά ξεκουρασθοῦµε γιά λίγες ὥρες καί νά ξυπνήσουμε ξανά καί νά συνεχίσουμε τίς ἐργασίες µας, ἔτσι συµβαίνει καί µέ τόν θάνατο τῶν ἁγίων. Αὐτό πολύ περισσότερο γίνεται µέ τήν Παναγία. Γι’ αὐτό καί γίνεται λόγος γιά μετάσταση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἀφοῦ, κατά τήν διδασκαλία πολλῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ἀναστήθηκε µετά τρεῖς ἡμέρες τό σῶμα τῆς Παναγίας, µέ τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ, καί µετέστη στόν οὐρανό. 

Ἡ Κοίµηση τῆς Θεοτόκου λέγεται καί εἶναι ἔνδοξη, γιατί τήν ὥρα ἐκείνη ἐμφανίστηκε ὁ Χριστός πού παρέλαβε τήν ψυχή της, ἦταν παρόντες οἱ ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ, καί συγκεντρώθηκαν ἀπό τά πέρατα τῆς οἰκουμένης ὅλοι οἱ Ἀπόστολοι, µαζί µέ τούς τρεῖς Ἱεράρχες, τόν ἅγιο Τιμόθεο, τόν ἅγιο Ἱερόθεο καί τόν Ἅγιο Διονύσιο. Ὁλόκληρη ἡ οὐράνια καί ἐπίγεια ἱεραρχία ἦταν παροῦσα στήν κοίµηση τοῦ µεγαλυτέρου προσώπου τῆς Οἰκουμένης. Μέ τήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου ἀκόμη ἀγάλλονται, χαίρονται καί εὐφραίνονται οἱ ἄγγελοι, οἱ ἄνθρωποι καί ὁλόκληρη ἡ κτίση. Ὅλες οἱ δυνάμεις τῆς κτίσεως, λογικές καί ἄλογες, ὑμνοῦν τήν ἔνδοξη Κοίμηση τῆς Παναγίας µας. Νά λοιπόν, πού ὁ χωρισμός τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα σέ ἕναν ἄνθρωπο, αὐτό πού συνηθίσαµε νά ὀνομάζουμε θάνατο, εἶναι ὑπόθεση χαρᾶς καί ἀγαλλιάσεως γιά ὁλόκληρη τήν κτίση. Ἕνα ἔνδοξο πρόσωπο συγκέντρωσε σάν μαγνήτης τήν προσοχή ὁλόκληρης τῆς φύσεως. 

Αἰῶνες τώρα τιμᾶται καί δοξάζεται τὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας µας, αἰῶνες πανηγυρίζουµε µέ χαρά τήν Κοίµησή της. Αὐτή καθ’ αὐτή ἡ κοίµηση ἑνός ἀνθρώπου πού εἶναι γιά ὅλους ὑπόθεση λύπης καί στενοχώριας, στήν περίπτωση τῆς Παναγίας εἶναι ὑπόθεση χαρᾶς. Ὁλόκληρη ἡ οἰκουμένη χαίρεται γιά τήν Κοίµηση τῆς Παναγίας, γιατί ἀκριβῶς στήν Κοίµησή της βλέπουµε καθαρά τήν ἀλλαγή πού ἔγινε στά πιό τραγικά γεγονότα τῆς ζωῆς μας. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος συνδέεται µέ τόν Χριστό πού εἶναι ἡ ἀληθινή ζωή, ὅταν ζῆ µέσα στό ἀναστημένο σῶμα Του πού εἶναι ἡ Εκκλησία, τότε ἀλλάζει ἡ προοπτική τῆς ζωῆς του. Ὅλα ἀποκτοῦν καινούργιο νόηµα καί περιεχόµενο. Ὁ θάνατος μετατρέπεται σέ ἔνδοξη κοίµηση, ἡ βιολογική ζωή ἐμπνέεται ἀπό τήν αἰώνια ζωή, καί ὅλες οἱ δυσκολίες τῆς ζωῆς γίνονται αἰτία ἀνακαινίσεως καὶ ἐπαναπροσδιορισμοῦ τῆς ὑπάρξεως. Ὅλα μεταμορφώνονται καί ἀλλάζουν. Ἡ ζωή παύει νά εἶναι βασανιστική. Γεμίζει ἀπό τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὁλόκληρος ὁ ἀνθρώπινος βῖος γίνεται Πάσχα. 

Ἄς ζήσουμε αὐτό τό Πάσχα, ἀγαπητοί µου ἀδελφοί, στήν προσωπική μας ζωή, µέ τήν δύναμη τοῦ ἄρχοντος τῆς ζωῆς, τοῦ Χριστοῦ, καί τίς πρεσβεῖες τῆς Μητέρας τῆς ζωῆς, τῆς Παναγίας, µέσα στό ἀναστημένο Σῶµα τοῦ Χριστοῦ, τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. 

Μέ πατρικές εὐχές καί εὐλογίες

Ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου

ΙΕΡΟΘΕΟΣ 

Ναύπακτος, 30 Οκτωβρίου 2012

Πρός τούς Κληρικούς τής Ιεράς Μητροπόλεως
Αγαπητοί Πατέρες,

Σάς ενημερώνω ότι πρόσφατα η Ιερά Σύνοδος τής Εκκλησίας τής Ελλάδος κατά τήν Συνεδρίαση τής 8ης Οκτωβρίου ε.έ. συνεζήτησε γιά μιά ακόμη φορά τό πρόβλημα πού έχει ανακύψει από πολλών χρόνων μέ τήν Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως τής Ιεράς Μητροπόλεώς μας, η οποία Μονή δέν υπακούει στίς Αποφάσεις Της, καί απεφάσισε:

1. Νά καταργήση τήν αναστολή τού επιτιμίου τής ακοινωνησίας πού είχε χορηγηθή γιά λόγους επιεικείας σέ τρείς Ιερομονάχους τής Ιεράς Μονής, π. Ειρηναίο Κουτσογιάννη, π. Συμεών Τσιρώνη καί π. Ρωμανό Κατραούρα, προκειμένου νά επιλυθούν τά χρονίζοντα κανονικά, διοικητικά καί διαχειριστικά προβλήματα στήν Ιερά Μονή, οπότε όλη πλέον η Αδελφότητα τής Ιεράς Μονής θά τελή υπό τό πνευματικό επιτίμιο τής ακοινωνησίας, συμφώνως μέ τίς Συνοδικές Αποφάσεις τού Αυγούστου 2011, πού ισχύουν κατά πάντα.
2. Νά παραγγείλη στόν Μητροπολίτη Ναυπάκτου καί Αγίου Βλασίου, νά διορίση Τριμελή Διοικητική καί Διαχειριστική Επιτροπή γιά νά διοική καί διαχειρίζεται τήν Ιερά Μονή, επειδή κανείς αδελφός τής Ιεράς Μονής δέν μπορεί νά συμμετάσχη στήν διοίκηση καί διαχείρισή της, λόγω τού επιτιμίου τής ακοινωνησίας.
3. Νά διαγράψη από τό Μοναχολόγιο τής Ιεράς Μονής τόν Ιερομόναχο Ιγνάτιο Σταυρόπουλο καί τόν Ιεροδιάκονο Χρυσόστομο Τρομπούκη, γιά λόγους πνευματικούς, μέ τήν δυνατότητα απερχόμενοι από τήν Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως νά εγγραφούν σέ άλλη Ιερά Μονή τής Ιεράς Μητροπόλεως.

Ήδη οι αποφάσεις αυτές τής Ιεράς Συνόδου έχουν κοινοποιηθή στήν Ιερά Μονή.

Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα πολυχρονίου ανυπακοής τών αδελφών τής Ιεράς Μονής σέ πάνω από εξήντα (60) αποφάσεις τής Ιεράς Συνόδου καί αυτό δείχνει παντελή απουσία υπακοής στήν ανωτάτη Εκκλησιαστική Αρχή, ήτοι τήν Ιερά Σύνοδο τής Εκκλησίας μας.  Η έννοια τής πνευματικής ποινής τής ακοινωνησίας, η οποία στηρίζεται στούς ιερούς Κανόνας τής Εκκλησίας, έχει προσδιορισθή από τήν Ιερά Σύνοδο τό έτος 2007, όταν επέβαλε τήν ποινή τής ακοινωνησίας στούς πρώτους τέσσερεις αδελφούς τής Μονής. Σύμφωνα μέ αυτήν τήν απόφαση δέν μπορούν νά τελούν τήν θεία Λειτουργία καί οποιαδήποτε ιεροπραξία καί τελετή καί δέν μπορούν νά μετέχουν στό Μυστήριο τής θείας Ευχαριστίας.

Τό Συμβούλιο τής Επικρατείας, στό οποίο προσέφυγαν οι ίδιοι οι μοναχοί κατά τού επιτιμίου τής ακοινωνησίας, έχει αποφανθή ότι:
«Όπως έχει κριθεί, τό επιτίμιο τής ακοινωνησίας, πού επιβάλλεται από τήν Εκκλησία στούς λειτουργούς της, δέν προβλέπεται από πολιτειακό νόμο. Ανάγεται στήν εσωτερική μυστηριακή σχέση κοινωνίας τής Ορθόδοξης Εκκλησίας μέ τούς λειτουργούς της, στή σχέση δέ αυτή οι τελευταίοι αυτοπροαιρέτως προσχωρούν διά τής ιερωσύνης. Τό επιτίμιο αυτό επιβάλλεται από τήν Εκκλησία ως πνευματικό οργανισμό καί προβλέπεται από ιερούς κανόνες πνευματικής φύσεως. [Κανών 5 Α' Οικουμενικής Συνόδου, Κανών 8 Δ' Οικουμενικής Συνόδου, Κανόνες 2 καί 17 Συνόδου Αντιοχείας, Κανόνες 29 (37) καί 79 (87) Συνόδου Καρθαγένης κ.ά.]. Η επιβολή δέ τού επιτιμίου τής ακοινωνησίας, ως πράξη πνευματικού περιεχομένου μή προβλεπομένη από πολιτειακό νόμο καί συνεπαγομένη τήν στέρηση τής μεταλήψεως τής θείας κοινωνίας, τήν αδυναμία μεταδόσεως τής θείας κοινωνίας στούς πιστούς, καθώς καί τήν απαγόρευση τελέσεως τής θείας λειτουργίας καί τών άλλων ιεροπραξιών, δέν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη... καί δέν υπόκειται στόν ακυρωτικό έλεγχο τού Συμβουλίου τής Επικρατείας» (Σ.τ.Ε. 685/2011).

Μάλιστα τό Σ.τ.Ε. στήν παρεμφερή απόφασή του στήν αίτηση τής Μονής γιά ακύρωση τής αποφάσεως τού Συνοδικού Δικαστηρίου περί εκπτώσεως τού πρώην Ηγουμένου εκ τής θέσεώς του, αποφαίνεται ότι η κανονική εκκλησιολογική σχέση τού πιστού-Κληρικού μέ τήν Εκκλησία του παύει νά υφίσταται εφ' όσον ισχύει τό επιτίμιο τής ακοινωνησίας, καί γι' αυτό δέν αναγνωρίζει στόν ακοινώνητο κάν τό έννομο συμφέρον:
«Η κτήση καί η διατήρηση τής θέσεως τού ηγουμένου, γιά τήν άσκηση τού διττού αυτού καθήκοντος, προϋποθέτει τήν εκκλησιολογική ικανότητά του νά ασκεί τά πνευματικά του καθήκοντα, η οποία όμως παύει νά υφίσταται σέ περίπτωση κατά τήν οποία αυτός καθίσταται ακοινώνητος λόγω επιβολής τού επιτιμίου τής ακοινωνησίας σέ βάρος του, πού έχει ως συνέπεια τήν αδυναμία του νά τελεί θεία λειτουργία καί κάθε άλλη ιεροπραξία καί νά μετέχει τού μυστηρίου τής θείας ευχαριστίας (πρβλ. ΣτΕ 2979/1996 Ολομ.). Εν προκειμένω, τό άμεσο καί προσωπικό έννομο συμφέρον τού πρώτου αιτούντος... δέν υφίσταται καί κατά τό χρόνο τής συζητήσεως τής υποθέσεως στό ακροατήριο τού Δικαστηρίου, κατά τόν οποίο ο ίδιος στερείται εκκλησιολογικής ικανότητας ασκήσεως πνευματικών καθηκόντων ηγουμένου Ιεράς Μονής λόγω διατηρήσεως, σύμφωνα μέ τά εκτεθέντα, τού επιτιμίου τής ακοινωνησίας...» (Σ.τ.Ε. 686/2011).

Κατόπιν όλων αυτών, θά πρέπει νά γνωρίζετε ότι η Τριμελής Διοικητική Επιτροπή πού θά διοική καί θά δαχειρίζεται τό Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου τής Ιεράς Μονής ύστερα από σχετικό διορισμό, θά αποτελήται από τούς Κληρικούς τής Ιεράς Μητροπόλεώς μας Πρωτοπρ. π. Αθανάσιο Λαουρδέκη, Πρωτοπρ. π. Θεμιστοκλή Τσιτσιρίκη καί Πρεσβ. π. Ανδρέα Χασαπογιάννη, καί τό οποιοδήποτε έγγραφο πού προέρχεται από τήν παλαιά διοίκηση τής ως άνω Ιεράς Μονής ή τήν Αδελφότητά της είναι κανονικώς καί νομικώς άκυρο.

Επίσης, δέν θά έρχεσθε σέ εκκλησιαστική κοινωνία μέ τούς Ιερομονάχους καί μοναχούς τής Ιεράς αυτής Μονής είτε στήν Ιερά Μονή είτε στήν Ενορία σας, συγχρόνως δέ θά ενημερώσετε καί τούς Ενορίτες σας ότι οποιαδήποτε εκκλησιαστική κοινωνία μέ τούς ακοινωνήτους Κληρικούς καί μοναχούς τής Ιεράς Μονής θά έχη συνέπειες καί γι' αυτούς, κατά τό «ο κοινωνών ακοινωνήτω ακοινώνητος έσται».

Είναι λυπηρό πού τά πράγματα μέ τήν Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως τού Σωτήρος έφθασαν στό σημείο αυτό, ύστερα από μακροχρόνια απείθεια τών αδελφών της καί πρός τήν Ιερά Μητρόπολη, αλλά καί πρός τήν Ιερά Σύνοδο τής Εκκλησίας τής Ελλάδος, όπως προαναφέρθηκε καί τό γνωρίζετε καλώς. Αλλά η ευθύνη βαρύνει εξ ολοκλήρου τούς εγκαταβιούντες καί μέχρι πρότινος υπευθύνους στήν Ιερά Μονή, διότι δόθηκαν πολλές ευκαιρίες γιά νά επανέλθουν στήν κανονική οδό καί τίς απέρριψαν.

Ο Απόστολος Παύλος παραγγέλλει στούς Χριστιανούς: «Πείθεσθε τοίς ηγουμένοις υμών καί υπείκετε αυτοί γάρ αγρυπνούσιν υπέρ τών ψυχών υμών ως λόγον αποδώσοντες ίνα μετά χαράς τούτο ποιώσι καί μή στενάζοντες αλυσιτελές γάρ τούτο» (Εβρ. ιγ', 17). Στήν Εκκλησία όλα πρέπει νά γίνωνται «ευσχημόνως καί κατά τάξιν» (Α' Κορ. ιδ', 40), δέν ευνοοούνται αποσχιστικές καταστάσεις, αναρχικές ενέργειες, προτεσταντικές νοοτροπίες καί αδιαφανείς διαχειριστικές πράξεις.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γράφει: «Τάξις ούν τό πάν συνεστήσατο. Τάξις συνέχει καί τά επουράνια καί τά επίγεια τάξις εν νοητοίς, τάξις εν αισθητοίς... Τάξις τών όντων εστι μήτηρ καί ασφάλεια».

Μέ θερμές ευχές
Ο Μητροπολίτης
† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ἡ πορεία μας μέσα από τό πέλαγος τής Αγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστής μέ τίς ακολουθίες τής Εκκλησίας, τήν νηστεία καί τήν έντονη πνευματική ζωή, μέ τήν υπενθύμιση όλων τών πνευματικών νοημάτων κάθε Κυριακής, μάς οδήγησαν στήν Μεγάλη Εβδομάδα, όπου είδαμε τήν αγάπη τού Νυμφίου Χριστού καί φθάσαμε στήν μεγάλη εορτή τής Αναστάσεως τού Χριστού. Η Εκκλησία μας μέ αυτά τά γεγονότα χρωματίζει τήν ζωή μας καί τήν νοηματοδοτεί, κυρίως όμως μάς δίνει προοπτική καί μάς γεμίζει μέ τήν ζωή τού Χριστού. Καί αυτό γίνεται γιατί δέν είναι απλώς εξωτερικά γεγονότα, αλλά μυστηριακά καί μέσα από αυτά συναντώμαστε μέ τόν Χριστό, τήν Παναγία καί τούς αγίους Του.

Αυτές τίς ημέρες κάνουμε λόγο γιά τό Πάσχα καί ψάλλουμε πολλά τροπάρια πού αναφέρουν αυτήν τήν γλυκειά καί ευλογημένη λέξη. Πάσχα στήν εβραϊκή γλώσσα σημαίνει διάβαση, καί δηλώνει τήν διάβαση τού Ισραηλιτικού λαού από τήν Αίγυπτο στήν Γή τής Επαγγελίας, διά τής διαβάσεως τής Ερυθράς Θαλάσσης. Η διάβαση τών Εβραίων διά τής Ερυθράς Θαλάσσης ήταν ένα μεγάλο καί θαυμαστό γεγονός. Ο Μωϋσής κτύπησε μέ τήν ράβδο του τήν Ερυθρά Θάλασσα, αυτή ανοίχτηκε στά δύο, σχηματίσθηκε ένα υδάτινο τείχος, ο αέρας ξήρανε τόν βυθό καί μέσα από εκεί πέρασε ένας ολόκληρος λαός. Στήν συνέχεια, μέ τήν επέμβαση τού Θεού διά τού Μωϋσέως έκλεισε η δίοδος αυτή καί καταποντίσθηκε ο αιγυπτιακός στρατός πού καταδίωκε τόν ισραηλιτικό λαό.

Αυτό τό γεγονός εόρταζαν οι Εβραίοι καί τό πανηγύριζαν λαμπρά κατά τήν διάρκεια τού δικού τους Πάσχα καί εξέφραζαν έτσι τήν ευγνωμοσύνη τους στόν Θεό γιά τήν σωτηρία τους. Σέ πολλά τροπάρια τής Εκκλησίας γίνεται λόγος γιά τό θέμα αυτό καί γιά τήν σημασία πού έχει γιά τήν χριστιανική περίοδο. Τώρα γιά μάς τούς Χριστιανούς τό Πάσχα είναι μιά άλλη διάβαση, είναι διάβαση από τήν ζωή τής αμαρτίας στήν ζωή τής αναγεννήσεως, διά τού μυστηρίου τού αγίου Βαπτίσματος, πού είναι η νέα θαυματουργική ερυθρά θάλασσα, ανώτερη από τήν πρώτη. Έτσι, μέ τήν εκκλησιαστική ζωή, τής οποίας αρχή είναι τό μυστήριο τού Βαπτίσματος καί τού Χρίσματος, διαβαίνουμε καί εμείς από τόν θάνατο στήν ζωή, όπως ψάλλουμε: «Αναστάσεως ημέρα λαμπρυνθώμεν λαοί, Πάσχα Κυρίου Πάσχα, εκ γάρ θανάτου πρός ζωήν καί εκ γής πρός ουρανόν Χριστός ο Θεός ημάς διεβίβασεν επινίκιον άδοντας».

Όπως τό εβραϊκό Πάσχα έχει διπλή έννοια, ήτοι ελευθερία καί ζωή γιά τούς Εβραίους καί θάνατο γιά τούς Αιγυπτίους, έτσι καί τό Χριστιανικό Πάσχα είναι θάνατος τής αμαρτίας, τού θανάτου καί τού διαβόλου καί ζωή κατά Χριστόν, δηλαδή είναι ταυτόχρονα Σταυρός καί Ανάσταση. Η λέξη Πάσχα δέν έχει μόνον τό στοιχείο τής χαράς. Ο Απόστολος Παύλος τόνισε αυτήν τήν έννοια πρός τούς Κορινθίους: «καί γάρ τό πάσχα ημών υπέρ ημών ετύθη Χριστός» (Α’ Κορ. ε’, 7), δηλαδή τό δικό μας Πάσχα, ο δικός μας πασχάλιος Αμνός είναι ο Χριστός πού θυσιάστηκε γιά μάς. Στό χωρίο αυτό συνδέεται η λέξη Πάσχα μέ τήν σταύρωση τού Χριστού καί, βεβαίως, χωρίς τόν Σταυρό δέν θά ακολουθούσε η Ανάσταση τού Χριστού. Έτσι, μπορούμε νά κάνουμε λόγο γιά σταυροαναστάσιμο Πάσχα. Η αληθινή χαρά έρχεται μέσα από τόν πόνο, τήν λύπη. Η χαρά πού δέν περνά από τόν σταυρό είναι απλώς ένα συναίσθημα καί η λύπη πού δέν οδηγεί στήν ανάσταση είναι απελπισία.

Μερικοί λένε ότι ο δυτικός Χριστιανισμός στηρίζεται περισσότερο στόν Σταυρό τού Χριστού, ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία εμπνέεται από τήν Ανάσταση τού Χριστού, είναι η κατ’ εξοχήν Εκκλησία τής Αναστάσεως. Αυτό δέν αποδίδει τήν αλήθεια, γιατί δέν ξεχωρίζεται ο Σταυρός από τήν Ανάσταση τού Χριστού ούτε η Ανάσταση από τόν Σταυρό. Στήν θεολογία καί τήν ασκητική ζωή τής Ορθοδόξου Εκκλησίας, όπως εκφράζεται στήν Αγία Γραφή, τήν πατερική Παράδοση καί τήν υμνογραφία τής Εκκλησίας, είναι ενωμένα ο Σταυρός καί η Ανάσταση τού Χριστού. Στήν γνωστή προσευχή πού λέμε αυτήν τήν περίοδο καί αρχίζει μέ τά λόγια «Ανάστασιν Χριστού θεασαμένοι...», υπάρχει η φράση: «διά τού Σταυρού χαρά εν όλω τώ κόσμω».

Βέβαια, σταυρός είναι ο αγώνας πού γίνεται από μάς καί εμπνέεται από τήν Χάρη τού Θεού γιά νά σταυρώσουμε τόν παλαιό εαυτό μας, γιά νά μεταμορφώσουμε τά πάθη, γιά νά «νεκρώσουμε τά μέλη ημών τά επί τής γής» (Κολ. γ', 5), οπότε έρχεται η πνευματική αναγέννηση. Έτσι, η ορθόδοξη ζωή είναι σταυροαναστάσιμη.

Πάντως, τό ορθόδοξο βίωμα είναι σταυροαναστάσιμο καί γεμίζει ολόκληρη τήν εσωτερική μας ύπαρξη. Σταυρωνόμαστε μαζί μέ τόν Χριστό καί ανασταινόμαστε μαζί Του σέ μιά καινούρια ζωή. Αυτή είναι η πνευματική μας χαρά καί η αληθινή ευφροσύνη, τό πραγματικό Πάσχα. Δέν αναμένουμε μιά συναισθηματική χαρά πού προσφέρουν οι αισθήσεις καί η υλική ευμάρεια, αλλά προσδοκούμε εκείνη τήν χαρά τού Χριστού πού προέρχεται από τόν πόνο τής ασκήσεως. Τά εξωτερικά υλικά αγαθά, οι κοινωνικές επιτυχίες δέν παραμένουν γιά πολύ, αλλά εξαφανίζονται πολύ γρήγορα καί αφήνουν τόν άνθρωπο ανικανοποίητο.

Γι’ αυτό δέν πρέπει νά αφήνουμε κάποια εξωτερικά γεγονότα, κάποιες εξωτερικές καταστάσεις νά μάς απομακρύνουν από τήν χαρά πού δίνει ο Χριστός. Αντίθετα, πρέπει νά ξεπερνάμε όλες τίς δυσκολίες μέ τήν δύναμη τού Χριστού, νά περνάμε κάθε «ερυθρά θάλασσα» μέ τήν επέμβαση τού Χριστού. Στήν αρρώστια πρέπει νά δοξάζουμε τόν Θεό, στήν θλίψη νά Τόν ευγνωμονούμε, στίς δύσκολες κατάστασεις νά ελπίζουμε, στήν μοναξιά νά αγαπάμε. Τότε ο σταυρός μετατρέπεται σέ ανάσταση, η θλίψη σέ χαρά, ο τάφος γίνεται δοξασμένο καί πασχάλιο μνημείο. Έτσι, τό Πάσχα πού εορτάζουμε αυτές τίς ημέρες δηλώνει αφ’ ενός μέν τόν θρίαμβο τής ορθόδοξης ζωής καί πολιτείας, αφ’ ετέρου δέ τήν ήττα όλων τών αντιθέτων δυνάμεων καί καταστάσεων πού μάς στενοχωρούν καί μάς πιέζουν.

Μέ αυτές τίς σκέψεις εύχομαι σέ όλους σας καλό καί ευλογημένο σταυροαναστάσιμο Πάσχα.

Μέ θερμές αναστάσιμες ευχές

Ο Μητροπολιτης

† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Αγαπητοί αδελφοί,

Κατά την θεία Λειτουργία της εορτής των Χριστουγέννων, και μάλιστα στο εισοδικό, δηλαδή στο τροπάριο που ψάλλεται κατά την Μικρά Είσοδο του Ιερέως με το Ευαγγέλιο, περιλαμβάνεται μια αγιογραφική φράση που αναφέρεται στον Χριστό: «συ ει ιερεύς εις τον αιώνα κατά την τάξιν Μελχισεδέκ».

Ο Μελχισεδέκ, που δηλώνει βασιλεύς Σαλήμ, ήταν ένας ιερεύς, ο οποίος εμφανίζεται ξαφνικά, και όταν συνάντησε τον Αβραάμ «εξήνεγκεν άρτους και οίνον• ην δε ιερεύς του Θεού του υψίστου». Στην συνέχεια, ευλόγησε τον Αμβραάμ (Γεν. ιδ , 18-20).

Πρόκειται για ένα μυστηριώδες πρόσωπο, το οποίο δεν αναφέρεται πουθενά αλλού στην Αγία Γραφή, παρουσιάζεται αποτόμως και χάνεται ξαφνικά, δεν αναφέρονται ούτε οι γονείς του, ούτε η γέννησή του, ούτε ο θανατός του, παρουσιάζεται χωρίς να έχη προκάτοχο και διάδοχο, και είναι βασιλεύς και ιερεύς που ορίσθηκε από τον Θεό και παραμένει στους αιώνες, αφού η ιερωσύνη του δεν προερχόταν από τον Ααρών. Συγχρόνως ο Μελχισεδέκ προσφέρει άρτον και οίνον και όχι άλλα θυσιαστικά δώρα, όπως προβλεπόταν στην Παλαιά Διαθήκη και επί πλέον ευλόγησε τον Αβραάμ, ως απεσταλμένος από τον Θεό. Η ύπαρξη του Μελχισεδέκ αναφέρεται και από τον Δαυΐδ στους ψαλμούς του (Ψαλμ. ρθ , 4).

Ο Απόστολος Παύλος στην προς Εβραίους επιστολή του αναφέρεται σε αυτόν τον μυστηριώδη βασιλέα και ιερέα, που ερμηνεύεται βασιλεύς ειρήνης και δικαιοσύνης και είναι «απάτωρ, αμήτωρ, αγενεαλόγητος, μήτε αρχήν ημερών μήτε ζωής τέλος έχων, αφωμοιωμένος δε τω υιώ του Θεού, μένει ιερεύς εις το διηνεκές» (Εβρ. ζ , 1 και εξ.) Ο Βασιλεύς αυτός, και ιερεύς, ο Μεχισεδέκ, που δεν προέρχεται από την ιερωσύνη του Ααρών, που μένει στον αιώνα και δεν έχει αρχή και τέλος, είναι τύπος του Χριστού. Με την εμφάνισή του στον Αβραάμ και με όλα εκείνα που έπραξε προτυπώθηκε το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Άλλωστε η Καινή Διαθήκη ερμηνεύει τα γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης, γιατί μέσα από την ενανθρώπηση του Χριστού κατανοούμε όλα εκείνα τα αινίγματα των Προφητών και τα δύσκολα γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης.

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος αναφέρεται στην εμφάνιση του μυστηριώδους αυτού ανθρώπου στην Παλαιά Διαθήκη και τον συνδέει με τον Χριστό, αφού είναι τύπος του, και μάλιστα λέγει ότι αυτό αναφέρεται στις δύο γεννήσεις του Χριστού, θεία και ανθρωπίνη. Ο Χριστός είναι απάτωρ κατά την κάτω γέννηση, αφού γεννήθηκε από την Παναγία, χωρίς άνδρα, και αμήτωρ, κατά την άνω γέννηση, αφού γεννήθηκε από τον Πατέρα-Θεό χωρίς μητέρα. Αυτό που λέγεται ότι ο Χριστός είναι αγενεαλόγητος, αναφέρεται και στις δύο γεννήσεις, την γέννηση στον ουρανό και την γέννηση στην γη. Η πρώτη γέννηση είναι «φρικτή», και ασύλληπτη, αλλά και η κάτω γέννηση «μυστικωτάτη» και «ακατάληπτος». Και στην συνέχεια ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος γράφει ότι γνωρίζει ότι ο Χριστός γεννήθηκε, κατά την θεία Του φύση, από τον Πατέρα, αλλά δεν γνωρίζει τον τρόπο, επίσης γνωρίζει ότι γεννήθηκε κατά την ανθρώπινη φύση από την Παρθένο, αλλά και πάλι δεν καταλαβαίνει τον τρόπο. Ομολογείται η γέννηση κάθε φύσεως, αλλά σιωπάται ο τρόπος της γεννήσεως. Δεν γνωρίζουμε, βέβαια, τον τρόπο των γεννήσεων, αλλά δεν αμφιβάλλουμε για τις γεννήσεις.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, λέγει ότι με την γέννηση του Χριστού, κατά την ανθρώπινη φύση απομακρύνεται η σκια και έρχεται η αλήθεια, «ο Μελχισεδέκ συνάγεται• ο αμήτωρ, απάτωρ γίνεται• αμήτωρ το πρότερον, απάτωρ το δεύτερον». Και ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέγει ότι καθένας που νεκρώνει τα μέλη τα επί της γης και δεν έχει σχέση με την σαρκική ζωή, λόγω της θείας Χάριτος, και αυτός γίνεται απάτωρ, αμήτωρ και αγενεαλόγητος, σύμφωνα με τον μέγαν Μελχισεδέκ, και λόγω της συνάφειάς του με το Πνεύμα.

Έτσι, ο Χριστός είναι ο Ιερεύς-Αρχιερεύς εις τον αιώνα κατά την τάξιν Μελχισεδέκ, αμήτωρ κατά την θεία Του γέννηση, απάτωρ κατά την ανθρωπίνη Του γέννηση και αγενεάλογητος. Επίσης, η Ιερωσύνη Του δεν συνδέεται με την Ιερωσύνη της Παλαιάς Διαθήκης, αλλά Αυτός ο ίδιος είναι Ιερεύς, από Αυτόν αρχίζει η νέα Ιερωσύνη την οποία δίνει στην συνέχεια στους Μαθητές Του, Αυτός τελεί το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, όπου ο άρτος και ο οίνος μεταβάλλονται σε Σώμα και Αίμα Χριστού, Αυτός ευλογεί τον λαό Του, και παραμένει στον αιώνα Ιερεύς τελώντας το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας και ευλογώντας τον λαό Του, που συνδέεται με Αυτόν.

Ο Χριστός μετέδωσε την Ιερωσύνη Του στους Αποστόλους και εκείνοι στους διαδόχους τους, τους λεγομένους Αποστολικούς Πατέρας, και στην συνέχεια, δια των αγίων Πατέρων η Ιερωσύνη του Χριστού έφθασε μέχρις ημών, όπως μεταδίδεται η φλόγα από μια λαμπάδα στην άλλη λαμπάδα. Αυτή η Ιερωσύνη, παρά την αναξιότητά μας, είναι μεγάλη δωρεά του Θεού προς τον άνθρωπο, διότι δι’ αυτής τελούνται τα άγια Μυστήρια, εξαιρέτως δε το Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, μέσα στο οποίο ζούμε την Γέννηση, την Μεταμόρφωση, τα Πάθη, την Σταύρωση, την Ανάσταση και την Ανάληψη του Χριστού, αλλά και το Μυστήριο της αγίας Πεντηκοστής, ανάλογα με την προετοιμασία μας και την πνευματική μας κατάσταση.

Αλλά και όλοι μας μπορούμε να έχουμε την πνευματική Ιερωσύνη όταν αγωνιζόμαστε να νικήσουμε τα πάθη, όταν προσευχόμαστε μέσα στο θυσιαστήριο της καρδιάς μας, όταν δοξάζουμε τον Θεό στην ζωή μας. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συνιστά στον Χριστιανό όπου κι αν ευρίσκεται να προσεύχεται, γιατί έχει μαζί του το θυσιαστήριο, δηλαδή την καρδιά του, και το μαχαίρι και το ιερείο-θύμα, γιατί ο ίδιος είναι «και Ιερεύς, και θυσιαστήριον και ιερείον». Η πνευματική ιερωσύνη δεν είναι αντίθετη με την μυστηριακή ιερωσύνη, αλλά και οι δύο συνδέονται με τον Χριστό, συνδέονται μεταξύ τους και αλληλοσυμπληρώνονται πνευματικά.

Ο Χριστός, του Οποίου την Γέννηση εορτάζουμε σήμερα είναι Ιερεύς εις τον αιώνα, γιατί Αυτός ενεργεί το μυστήριο της σωτηρίας μας, Αυτός μας αγιάζει, Αυτός μας τροφοδοτεί με το Σώμα Του, Αυτός μας δίνει τα πάντα, Αυτός τελεί τα άγια μυστήρια μέσα στην Εκκλησία Του, αλλά και Αυτός θα τροφοδοτή και θα δοξάζη τους αγίους στην Ουράνια Βασιλεία. Ο Χριστός προσέλαβε την ανθρώπινη φύση, την θέωσε και την δόξασε αιωνίως. Θέλει και την δική μας θέωση και δόξα.

Κατά την ετήσια εορτή των Χριστουγέννων μας δίνεται η δυνατότητα να δοξάσουμε αυτήν την Αρχιερωσύνη του Χριστού, την πηγή όλων των πνευματικών χαρίτων, και να γευόμαστε τα δώρα και τα αγαθά της. Αυτή η Ιερωσύνη είναι η μεγάλη δωρεά του Χριστού στην ανθρωπότητα, γι’ αυτό πρέπει να συνδεόμαστε μαζί της. Συνεχώς να τον δοξάζουμε και να του λέμε «συ (Κύριε) ει ιερεύς εις τον αιώνα κατά την τάξιν Μελχισεδέκ».

Εύχομαι σε όλους σας ένα καλό και ευλογημένο Δωδεκαήμερο.

Με θερμές ευχές

Ο Μητροπολίτης

Ο Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ποι­μα­ντορι­κή Ἐ­γκύ­κλιος Χριστουγέννων

Μη­τρο­πο­λί­του Ναυ­πά­κτου Ἱ­ε­ροθέου

Εἶναι λαμπρά ἡ σημερινή ἑορτή. Ἡ Ἐκκλησία μᾶς προετοίμασε μέ ὅλη τήν ζωή της κατά τήν περίοδο τῶν σαράντα ἡμερῶν γιά νά ἑορτάσουμε τό γεγονός αὐτό μέ νηστεία, προσευχή καί μέ τήν θεολογία της. Ὅλα τά τροπάρια πού ψάλαμε ἀναφέρονται στήν ἑορτή καί αὐτά πού ψάλλουμε σήμερα παρουσιάζουν τήν θεολογία τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων.

Παράλληλα, ὅμως, ὅλον αὐτόν τόν καιρό δεχόμασταν καται­γι­στικά μιά ἄλλη ἑρμηνεία τῆς ἑορτῆς τῶν Χρι­στου­γέννων, πού ἀπέχει πολύ ἀπό τό ἀληθινό θεολογικό νόημά της. Συμπλέκονταν τά δένδρα τῶν Χριστου­γέννων μέ τούς δυτικόφερτους «ἀϊβασίληδες», οἱ διακοπές μέ τούς κωμικούς τύπους τῆς παντομίμας ἤ τοῦ τσίρκου, τά ταξίδια μέ τίς διασκεδάσεις, δηλαδή συμπλέκονταν ἡ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μέ τήν κοσμική νοοτροπία τῶν ἀνθρώπων.

Καί διερωτᾶται κανείς: Τί σχέση ἔχουν ὅλα αὐτά μέ τόν Χριστό τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας; Τί σχέση ἔχει ὁ Χριστός κάθε χριστια­νικῆς ἰδεολογίας μέ τήν θεολογία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας; Τί σχέση ἔχει ὁ συναισθηματικός Χριστός τῶν ἐκκοσμικευμένων Χριστια­νῶν μέ τόν Χριστό τῆς Ὀρθοδόξου λατρείας; Τί σχέση ἔχει ὁ Χριστός τῆς δεϊστικῆς νοοτροπίας μέ τόν Θεάνθρωπο Χριστό, ὅπως τόν ὁμολογοῦν οἱ Πατέρες τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων;

Δυστυχῶς, ἡ δυτική καί ἀνατολική παράδοση ἐπη­ρεάζουν σέ μερικά σημεῖα καί τήν δική μας Ὀρθόδοξη παράδοση. Καί παρατηρεῖται τό γεγονός ὅτι ἄλλο νόημα δίνουμε στόν Θεάνθρωπο Χριστό πού πανηγυρίζουμε μέσα στούς Ὀρθο­δό­ξους Ναούς καί ἄλλο νόημα δίνουμε στόν Χριστό τῶν ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων στά καταστήματα, τίς ἀγορές, τίς πλατεῖες, τά σπίτια μας. Ὁπότε, παρατηρεῖται μιά σύγχυση, πού συνιστᾶ μιά ἀλλοτριωμένη ζωή.

Δυστυχῶς, ὁ πλουραλισμός, ὁ συγκρητισμός, ἡ ἐκκο­σμίκευση, ἡ ἀλλοτρίωση, πού κυριαρχοῦν σέ ὅλη τήν σύγχρονη ζωή ἐπηρεάζουν καί τούς Ὀρθοδόξους Χριστια­νούς.

Ὅλα ὅσα ἀνέφερα μέχρι τώρα δέν πρόκειται γιά κά­ποιες μελαγχολικές σκέψεις, ἀλλά γιά μιά καταγραφή τῆς πραγ­μα­τικότητας πού ζοῦμε ὅλοι μας στήν καθημερινή ζωή.

Ὅμως, ὁ Χριστός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὁ Χρι­στός τῆς Ὀρθοδόξου ὑμνογραφίας, ὁ Χριστός τῶν Πατέρων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων εἶναι ὁ Θεάνθρωπος Χριστός, ὁ τέλειος Θεός καί τέλειος ἄνθρωπος. Ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ προσέλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση, τήν θέωσε ἀμέσως μετά τήν πρόσ­ληψή της, «ἐξ ἄκρας συλλήψεως», γιά νά δώση στόν ἄνθρωπο τό ἀληθινό φάρμακο τῆς ἀθανασίας, τό ἀντίδοτον «τοῦ μή ἀποθανεῖν», γιά νά νικήση τόν διάβολο, τήν ἁμαρτία καί τόν θάνατο καί νά θεώση τόν ἄνθρωπο.

Στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἑορτάζουμε τά Χριστού­γεν­να μέ ἄλλη προοπτική, ἐντάσσουμε τήν ἑορτή μέσα στήν κατάβαση τοῦ Θεοῦ καί τήν ἀνάβαση τοῦ ἀνθρώπου, μέσα στήν προοπτική τῆς ἐναν­θρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λό­γου τοῦ Θεοῦ καί τήν θέωση τοῦ ἀνθρώ­που. Καί αὐτό εἶναι μιά ἀντίδραση στό πνεῦμα τῆς ἐκκο­σμικεύσεως τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων πού δυστυχῶς ἐπικρατεῖ σήμερα στόν Χριστιανικό κόσμο.

Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος Ἐπίσκοπος Λυῶνος, τοῦ 3^ου αἰῶνος μ.Χ., σέ ἕνα χωρίο του δίνει τό νόημα τοῦ μυστηρίου τῆς θεώσεως τοῦ ἀν­θρώπου. Γράφει: «Δόξα Θεοῦ ζῶν ἄνθρω­πος, ζωή δέ ἀνθρώπου ὅρασις Θεοῦ». Δηλαδή, ἡ δόξα, τό Φῶς τοῦ Θεοῦ φαίνεται στόν ζωντανό κατά Θεόν ἄνθρωπο, καί ἡ πραγματική ζωή τοῦ ἀνθρώπου ὁρίζεται ὡς ὅραση Θεοῦ. Αὐτό σημαίνει ὅτι οἱ ἅγιοι γνωρίζουν ἐκ πείρας τήν δόξα τοῦ Θεοῦ καί οἱ ἅγιοι ἔχουν μιά ζωή πού συνίσταται ἀπό τήν ὅραση τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ καί αὐτοί εἶναι οἱ φυσικοί ἄνθρωποι.

Αὐτή ἡ γλώσσα τῆς Ἐκκλησίας γιά τά Χριστούγεννα, εἶναι μιά διαφο­ρετική γλώσσα ἀπό αὐτήν πού χρησιμοποιεῖ ἡ ἀλλοτριωμένη γλώσσα τῆς δυτικῆς νοοτροπίας καί τῆς ἐμπορευματικῆς ἐκμετάλ­λευσης. Ἀλλά εἶναι ἡ πραγματική γλώσσα πού ἀναπαύει τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Ἔτσι, ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι θά ἐξακολουθοῦμε νά θεολο­γοῦμε γιά τήν ἑορτή τῶν Χριστουγέννων, σύμφωνα μέ τήν ὅλη παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, χρησιμοποιώντας τήν μητρική θεολο­γική μας γλώσσα πού ἀνταποκρίνεται στό μυστήριο τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων, γιατί κάθε ψεύτικο εἶναι ἀνυπόφορο, ἐνῶ κάθε ἀληθινό εἶναι αἰώνιο.

Εὔχομαι ἔτη πολλά μέσα στόν θεολογικό πλοῦτο τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἀγαπητοί Πατέρες καί ἀδελφοί,

Μέ τήν παροῦσα ποιμαντορική Ἐγκύκλιο θά ἤθελα νά σᾶς ἐνημερώσω ἐπισήμως ὅτι ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ ἀνέδειξε τόν Πρωτο­σύγ­κελλο τῆς Ἱερᾶς Μητρο­πόλεως Ἀρχιμ. Καλλίνικο Γεωργᾶτο σέ Μητροπολίτη Κα­στορίας, μέ τίς ψήφους τῆς Σεπτῆς Ἱεραρχίας μας καί χειροτονή­θηκε σέ Μητροπολίτη ἀπό τόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθη­νῶν καί Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμο καί τούς Μητροπο­λίτας, τόσο ἀπό τήν Διαρκῆ Ἱερά Σύνοδο ὅσο καί ἀπό τήν Ἱεραρ­χία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

Δοξάζω τόν Θεό γι’ αὐτήν τήν μεγάλη δωρεά πού μοῦ ἐπιφύλαξε. Τήν προηγούμενη χρονιά ἔγινε ἡ ἁγιοκατάταξη τοῦ Καλλινίκου Ἐπισκόπου Ἐδέσσης, πνευματικοῦ μου πατρός καί ἐφέτος ἀνεδείχθη Ἐπίσκοπος καί Μητροπολίτης ὁ Πρωτοσύγκελλός μας, πού τὀν γνώριζε ἀπό τήν παιδική του ἡλικία καί φέρει τό ὄνομά του.

Ἡ ἀνά­δειξη ἑνός Ἐπι­σκόπου καί Μητροπολίτου εἶναι μεγάλη δωρεά γιά τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, γιατί, κατά τόν λόγο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὁ Θεός ἔδωκε στήν Ἐκκλησία «πρῶτον ἀποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, ἔπειτα δυνάμεις, εἶτα χαρίσματα ἰαμάτων, ἀντιλήψεις, κυβερνήσεις, γένη γλωσσῶν» (Α΄ Κορ. ιβ΄, 28). Αὐτό στήν πραγματικότητα εἶναι τό συνοδικό καί ἱεραρχικό πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδή ἑνώνονται ἁρ­μο­νικά τά μυστήρια μέ τά χαρίσματα καί αὐτό γίνεται πρός δόξαν Θεοῦ.

Ὁ νέος Μητροπολίτης Καστορίας, ἐνῶ κατάγεται ἀπό τήν Ἔδεσσα, εἶναι πνευματικός καρπός τῆς Ἱερᾶς Μητρο­πόλεως Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου, γιατί ἐδῶ γεννήθηκε καί ἀνδρώθηκε ἐκκλη­σιαστικά, δηλαδή ἐδῶ ὑπηρέτησε ὡς Διάκονος, Ἱερεύς, Ἱεροκήρυκας καί Πρωτοσύγ­κελλος. Μέσα στά πλαίσια τῶν καθη­κόντων του περιερχόταν ὅλες τίς Ἐνορίες καί τά Μονα­στήρια, ἀσχολήθηκε μέ τήν κατήχηση τῶν νέων, μέ τίς Κατασκη­νώσεις, μέ τήν Διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας καί ἔκανε μέ ἀπόλυτη ὑπακοή ὅ,τι τοῦ ἀνέθετα γιά τήν καλή λειτουργία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Τόν γνωρίσατε καί ἐσεῖς ἀπό κοντά καί εἴδατε τά χαρίσματά του τά ὁποῖα διέθεσε στήν Ἐκκλησία, τό φιλακόλουθο, τόν ζῆλο γιά τήν ἐξυπηρέτηση τῶν ἀγόνων Ἐνοριῶν καί ὅλων τῶν Ἱερέων, τήν οὐσιαστική του ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία.

Ὡς Μητροπολίτης τῆς Ἱερᾶς αὐτῆς Μητροπόλεως βεβαιῶ γιά τήν ἀγάπη του στόν Θεό, τήν Ἐκκλησία καί τούς ἀνθρώπους, καί γιά τήν θυσιαστική του προσφορά. Αὐτό μέ ἔκανε νά τόν προτείνω στόν Μακα­ριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμο καί τούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτας τῆς Ἐκκλησίας μας γιά τήν ἀνάδειξή του σέ Μητροπολίτη. Καί πράγματι ἡ Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μέ τήν συντριπτική πλειοψηφία της τόν ἀνέδειξε Μητροπολίτη Καστορίας. Δοξάζω τόν Θεό γιά ὅλα αὐτά. Σέ Αὐτόν ἀνήκει ἡ δόξα, ἡ τιμή καί ἡ προσκύνηση.

Σέ μᾶς τώρα ἀπομένει νά προσευχόμαστε, ὥστε ὁ Θεός νά τόν ἐνδυναμώνη στήν νέα θέση πού τόν ἀνέδειξε, ὅπου θά ἐκδιπλώση ὅλα τά χαρίσματά του, γιά νά ποιμάνη τούς Κληρικούς καί λαϊ­κούς πού τοῦ χάρισε ὁ Θεός διά τῆς Ἐκκλησίας Του μέ ὀρθόδοξη πίστη, ἐκκλησιαστικό φρόνημα, θυσιαστική ἀγάπη, ταπείνωση, καί πρό παντός διάκριση, πού εἶναι ἡ μεγα­λύτερη τῶν ἀρετῶν.

Ὅμως, γιά τήν Ἱερά Μητρόπολή μας καί εἰδικότερα γιά μέ­να ἡ ἀπομάκρυνση τοῦ π. Καλλινίκου θά εἶναι στέρηση ἑνός ἱκανοῦ, χαρι­σματούχου Κληρικοῦ. Παρά ταῦτα ἡ πορεία μας συνεχίζεται, τά προβλήματα ἀναμένουν λύσεις, οἱ Κληρικοί, μοναχοί καί λαϊκοί θέλουν καθοδήγηση στά προβλήματα πού ἀναφύονται, καί γι’ αὐτό ὁ κάθε Μητροπολίτης χρειά­ζεται συνεργούς στό πολυυπεύθυνο αὐτό ἔργο.

Μέσα σέ αὐτό τό πλαίσιο στήν θέση πού κατεῖχε μέχρι τώρα ὁ Ἀρχιμ. π. Καλλίνικος Γεωργᾶτος, διόρισα ὡς Γενικό Ἀρχιε­ρατικό Ἐπίτροπο τόν Πρωτοπρεσβύτερο π. Θωμᾶ Βαμβίνη, Ἐφη­μέριο τοῦ Ἱεροῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Ναυπάκτου, Κληρικό μέ πολλά φυσικά καί ἐπίκτητα προσόντα, πεπειραμένο στήν διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας, θεολογικά κατηρ­τισμένο καί ἱκανό στήν διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος μέχρι σήμερα εἶχε τίς μισθολογικές καταστάσεις τῶν Ἐφημερίων καί Διακόνων καί κατεῖχε τήν θέση τοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου Ναυπάκτου.

Ὁ Πρωτ. π. Θωμᾶς Βαμβίνης θά ἐνεργῆ σύμφωνα μέ τίς ἐντολές πού τοῦ ἔθεσα, θά ὑπογράφη ἀντί ἐμοῦ ἔγγραφα, καί γενικῶς θά ἐνεργῆ μέσα στά ὅρια τῶν καθηκόντων πού τοῦ ἀνέθεσα. Ἐννοεῖται ὅτι θά τοῦ ἀποδίδεται ὁ ἁρμόζων σεβασμός καί τιμή καί ὡς Πρεσβύτερο Κληρικό καί ὡς ἐντολοδόχο μου, τόσο στίς λατρευτικές συνάξεις ὅσο καί στόν διοικητικό τομέα.

Εὔχομαι ὁ Θεός νά σᾶς εὐλογῆ καί νά σᾶς ἐνισχύη στό ἔργο πού ὁ καθένας ἔχει μέσα στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Καί φυσικά ὅλοι πρέπει νά εἴμαστε προσεκτικοί «ὡς λόγον ἀποδώσοντες» (Ἑβρ. ιγ΄, 17), ὥστε νά φανοῦμε καλοί διάκονοι τοῦ Χριστοῦ, καί νά ἀκούσουμε ἀπό τόν Κύριο τοῦ Ἀμπελῶνος τό «εὖ, δοῦλε ἀγαθέ καί πιστέ! ἐπί ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπί πολλῶν σε καταστήσω· εἴσελθε εἰς τήν χαράν τοῦ κυρίου σου» (Ματθ. κε΄, 21).

Μέ διάπυρες εὐχές

Ὁ Μητροπολίτης

+ Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασἰου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ποι­μα­ντορι­κή Ἐγκύκλιος 98

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Πρωτοχρονιᾶς 2021

Ἱερόθεος

ἐλέῳ Θεοῦ Ἐπίσκοπος καί Μητροπολίτης
τῆς Θεοσώστου Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου

Πρός τούς Κληρικούς, μοναχούς καί λαϊκούς
τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Ἀγαπητοί ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Στήν ἀρχή κάθε ἔτους βλέπουμε τό παρελθόν καί ἀτενίζουμε στό μέλλον, μετανοοῦμε γιά τά λάθη καί τίς ἁμαρτίες πού κάναμε τό προηγούμενο ἔτος καί ζητᾶμε τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ γιά τό νέον ἔτος, σκεπτόμαστε τά προβλήματα πού προέκυψαν τό προηγούμενο ἔτος, ἀναλογιζόμαστε καί τούς ἀποχωρισμούς ἀγαπητῶν μας ἀνθρώπων ἀπό τόν κόσμο αὐτόν, κυρίως ἐξαιτίας τοῦ νέου ἰοῦ, ἀλλά καί προσευχόμαστε στόν Θεό νά φωτίση αὐτούς πού ἐνδιαφέρονται γιά τήν σωματική ὑγεία τῶν ἀνθρώπων νά βροῦν τά κατάλληλα φάρμακα γιά τήν ὑγεία τοῦ σώματός μας.

Ἡ Ἐκκλησία ἐνδιαφέρεται γιά τήν ὑγεία τοῦ σώματος τῶν ἀνθρώπων καί εὔχεται καί γι’ αὐτήν, ὄχι γιατί αὐτό εἶναι αὐτοσκοπός, ἀλλά γιά νά συντελῆ καί αὐτή πρός τήν ὑγεία τῆς ψυχῆς καί τοῦ ὅλου ἀνθρώπου. Πρέπει νά ἐπικρατῆ ὁ συντονισμός μεταξύ ὑγείας τοῦ σώματος καί ὑγείας τῆς ψυχῆς. Φυσικά, μεγαλύτερο ἀγαθό εἶναι ἡ ὑγεία τῆς ψυχῆς, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἑνώνεται μέ τόν Χριστό καί ὑπερβαίνη τό ἄγχος καί τόν φόβο τοῦ θανάτου.

Σήμερα, τήν πρώτη Ἰανουαρίου, ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει, ἐκτός ἀπό τήν Περιτομή τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού συνιστᾶ τήν ἄκρα ταπείνωση καί κένωση τοῦ Χριστοῦ, καί τήν ἱερά μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας, ὁ ὁποῖος ἔζησε τόν 4ο αἰώνα μ.Χ. καί συνεδύαζε πράξη καί θεωρία, θεολογία καί ποιμαντική, φιλοθεΐα καί φιλανθρωπία, πνευματική ἰατρική καί σωματική ἰατρική, κοινωνική δράση καί μοναχική παιδεία, διδασκαλική προσφορά καί λειτουργική πράξη. Γενικά, ἦταν ἕνας ὁλοκληρωμένος θεολόγος, πνευματικός πατέρας καί λειτουργός.

Ὁ Μέγας Βασίλειος, ἐκτός τῶν ἄλλων, ἵδρυσε ἕνα φιλανθρωπικό κέντρο, τήν λεγομένη «Βασιλειάδα», ἡ ὁποία προσέλαβε τό ὄνομά της ἀπό τόν ἱδρυτή της. Πρόκειται γιά μιά ὁλόκληρη πολιτεία, ὅπου εὕρισκαν καταφύγιο καί παρηγοριά πολλοί δυστυχισμένοι ἄνθρωποι, ὅπως πτωχοί, ἐγκαταλελειμμένοι γέροντες, διερχόμενοι, ἄστεγοι καί πολλοί πάσχοντες, καί μέσα σέ αὐτήν τήν φιλάνθρωπη πολιτεία κυρίαρχος καί πρωταγωνιστικός ἄνθρωπος ἦταν ὁ Μέγας Βασίλειος.

Περιγραφή αὐτῆς τῆς φιλάνθρωπης πολιτείας κάνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος στόν Ἐπιτάφιο λόγο του στόν φίλο του Βασίλειο, ἀπό τόν ὁποῖον θά παρουσιάσω μερικά στοιχεῖα.

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἀρχίζει μέ τήν φράση: «Καλόν φιλανθρωπία καί πτωχοτροφία, καί τό τῆς ἀνθρωπίνης ἀσθενείας βοήθημα», δηλαδή εἶναι καλό ἡ φιλανθρωπία καί ἡ διατροφή τῶν πτωχῶν καί ἡ βοήθεια στήν ἀνθρώπινη ἀσθένεια πρός τόν σκοπό αὐτόν. Παρουσίασε ὡς πρότυπο φιλανθρωπίας τήν «Βασιλειάδα», γι’ αὐτό προτρέπει τόν ἀκροατή νά βγῆ λίγο ἔξω ἀπό τήν πόλη καί νά δῆ «τήν καινήν πόλιν», δηλαδή τήν καινούρια πόλη, πού εἶναι, ὅπως γράφει, τό ταμεῖο τῆς εὐσέβειας, τό κοινό θησαύρισμα ὅσων εὐποροῦν, στό ὁποῖο ἀποθέτουν τά περισσεύματα τοῦ πλούτου τους καί τά ἀπαραίτητα, μέ τίς παραινέσεις τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ Μέγας Βασίλειος παρακινοῦσε τούς πλουσίους καί ὅλους τούς Χριστιανούς νά καταθέτουν ἐκεῖ ἤ τά περισσεύματά τους ἤ τά ἀπαραίτητα ὑλικά ἀγαθά γιά νά βοηθηθοῦν ὅσοι τό εἶχαν ἀνάγκη.

Μάλιστα, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος γράφει καί τόν τρόπο λειτουργίας τῆς «καινῆς αὐτῆς» πόλεως. Σέ αὐτήν «νόσος φιλοσοφεῖται, καί συμφορά μακαρίζεται, καί τό συμπαθές δοκιμάζεται», δηλαδή στήν «Βασιλειάδα» ἡ ἀσθένεια ἀντιμετωπίζεται φιλοσοφικά, ἐννοεῖται θεολογικά, ἡ συμφορά γίνεται ἀντικείμενο μακαρισμοῦ καί δοκιμάζεται ἡ συμπάθεια πρός τούς ἄλλους.

Αὐτό εἶναι σημαντικό, γιατί ἡ ἀσθένεια δέν ἀντιμετωπίζεται μόνον μέ φάρμακα, ἀφοῦ ὁ κάθε ἄρρωστος δοκιμάζεται ἀπό ἐνοχές, θλίψεις, ἀπογοητεύσεις, ἀλλά καί τό ἄγχος καί τήν ἀγωνία τοῦ θανάτου, ὁπότε χρειάζεται μιά ὁλόκληρη ποιμαντική ἐπιστήμη γιά νά ἀντιμετωπίση τόν ἄνθρωπο ὅταν ἀσθενῆ. Γι’ αὐτό στό φιλανθρωπικό αὐτό ἵδρυμα τό πιό θαυμαστό ἀπό ὅλα ἦταν «ἡ σύντομος τῆς σωτηρίας ὁδός», ἡ εὐκολότατη «πρός οὐρανόν ἀνάβασις». Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ «νόσος φιλοσοφεῖται καί ἡ συμφορά μακαρίζεται».

Μεταξύ τῶν ἄλλων ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος γράφει ὅτι στήν πόλη αὐτή ἔβλεπε κανείς ἕνα φοβερό καί θλιβερό θέαμα πού προερχόταν ἀπό τούς λεπρούς. Τότε ἡ λέπρα ἦταν ἀθεράπευτη. Γι’ αὐτό ἔβλεπε κανείς ἀνθρώπους πού ἐκδιώκονταν ἀπό τίς πολιτεῖες, τά σπίτια τους, τίς ἀγορές, τίς πηγές, ἀπό τούς ἀγαπητούς τους ἀνθρώπους. Αὐτούς τούς συγκέντρωνε ὁ Μέγας Βασίλειος στήν πόλη αὐτή. Καί ἔβλεπε κανείς αὐτό τό φοβερό θέαμα νά εἶναι ἄνθρωποι «νεκροί πρό θανάτου» καί πεθαμένοι στά περισσότερα μέρη τοῦ σώματος, πού τά κατέτρωγε ἡ λέπρα καί ἀναγνωρίζονταν περισσότερο ἀπό τά ὀνόματά τους, παρά ἀπό τά σώματά τους. Αὐτοί οὔτε μποροῦσαν νά συμμετέχουν σέ συναθροίσεις καί σέ συνάξεις, γιά νά τραγουδοῦν κατά ζεύγη, οὔτε νά συμπονοῦνται ἀπό τούς ἄλλους ἕνεκα τῆς νόσου, πού ἦταν μεταδοτική, ἀλλά περισσότερο νά μισοῦνται ἀπό τούς συνανθρώπους τους.
Ὁ Μέγας Βασίλειος, ὅμως, ἔπειθε ὅλους νά μή καταφρονοῦν τούς λεπρούς αὐτούς, οὔτε νά προσβάλλουν τόν Χριστό πού εἶναι ἡ κοινή κεφαλή ὅλων μέ τήν ἀπανθρωπία, ἀλλά νά βλέπουν τόν ἑαυτό τους στίς συμφορές τῶν ἄλλων.

Δέν δίδασκε μόνον τούς ἄλλους νά βοηθοῦν τούς λεπρούς, ἀλλά ὁ ἴδιος ἔδινε τό παράδειγμα. Καί ἐνῶ ἡ λέπρα τότε ἦταν ἀθεράπευτη καί μολυσματική ἀσθένεια, ὁ Μέγας Βασίλειος πού ἦταν εὐγενής καί καταγόταν ἀπό εὐγενεῖς ἀνθρώπους καί ἦταν «ὑπέρλαμπρος», δέν ἀπαξίωνε νά τιμᾶ τήν νόσο τῆς λέπρας μέ τά χείλη του, δηλαδή «ὡς ἀδελφός ἠσπάζετο» τούς λεπρούς, γιά νά δείξη τήν ἀγάπη του σέ αὐτούς.

Αὐτός ἦταν ὁ Μέγας Βασίλειος, κατά τήν περιγραφή τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. Ἦταν ἀνυπέρβλητος καί ἀγαποῦσε τούς ἀρρώστους, ἀλλά περισσότερο ἀγαποῦσε τούς λεπρούς καί τούς φιλοῦσε, παρά τήν μολυσμαστική αὐτή ἀσθένεια, γιά νά τούς δείχνη τήν ἀγάπη του καί τήν φιλανθρωπία του. Γνώριζε ὅτι ὁ ἄρρωστος χρειάζεται τήν ἀγάπη μας καί τήν συμπαράστασή μας.

Δέν εἶναι εὔκολο νά μιμηθῆ κανείς τό παράδειγμα τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ὅταν συγκρίνη τίς ἀνάλογες περιπτώσεις τῶν ἡμερῶν μας μέ τήν μολυσματική ἀσθένεια τοῦ κορωνοϊοῦ, πού ὁμοιάζει κάπως μέ τήν μολυσματική ἀσθένεια τῆς λέπρας τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Μᾶς καταλαμβάνει φόβος καί τρόμος μπροστά στόν θάνατο καί ἀποφεύγουμε τούς ἀρρώστους, κυρίως ὅσους προσβλήθηκαν ἀπό τήν ἀσθένεια αὐτή.

Ἀγαπητοί ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ζοῦμε σέ δύσκολη ἐποχή, κατά τήν ὁποία ἡ ἀρρώστια καί ὁ θάνατος θερίζουν ἀγαπητούς μας ἀνθρώπους, συγγενεῖς καί φίλους. Θά πρέπει νά προσευχόμαστε στόν Θεό νά φωτίση τούς ἁρμοδίους στό νά βρεθοῦν κατάλληλες θεραπεῖες, καί κυρίως νά μή χάσουμε τήν ἀνθρωπιά μας. Πάνω ἀπό ὅλα νά μή ἀπολυτοποιοῦμε τήν ζωή μας ἐδῶ στήν γῆ, ἀφοῦ ἐδῶ εἴμαστε προσωρινοί καί ὁδεύουμε πρός τήν οὐράνια πατρίδα μας, κατά τό ἀποστολικό «οὐ γάρ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλά τήν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (Ἑβρ. ιγ΄, 14). Νομίζω, αὐτήν τήν περίοδο εἶναι κατάλληλη ἡ προσευχή τοῦ ἁγίου Σωφρονίου τοῦ Ἁγιορείτου:

«Χάρισαί μοι, Κύριε, τοῦ γνῶναι τήν ἀλήθειάν Σου πρό τοῦ ἀπελθεῖν με ἐκ τῆς ζωῆς ταύτης. Παράτεινον τάς ἡμέρας μου, ἕως ἄν προσφέρω Σοι μετάνοιαν ἀληθινήν. Μή ἀναγάγῃς με ἐν ἡμίσει ἡμερῶν μου, καί ὅταν εὐδοκήσῃς θεῖναι πέρας τῇ ζωῇ μου προγνώρισόν μοι τόν θάνατόν μου, ἵνα ἡ ψυχή μου ἑτοιμασθῇ πρός συνάντησίν Σου. Ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, τῇ μεγάλῃ καί ἱερᾷ δι’ ἐμέ, γενοῦ μετ’ ἐμοῦ Κύριε, καί ἀπόδος μοι τήν ἀγαλλίασιν τοῦ σωτηρίου Σου. Καθάρισόν με ἀπό παντός ἁμαρτήματος φανεροῦ ἤ κρυφίου, ἀπό πάσης ἀνομίας κεκρυμμένης ἐν ἐμοί, καί ἀξίωσόν με προσφέρειν σοι καλήν ἀπολογίαν ἐνώπιον τοῦ φοβεροῦ Βήματός Σου».

Ὁ Μέγας Βασίλειος νά μᾶς φωτίζη καί νά μᾶς ἐμπνέη, ποιμένες καί ποιμαινομένους.

Μέ πατρικές εὐχές

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ο ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ἡ ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων εἶναι μιά ζεστή εὐλογημένη ἡμέρα, γιατί αἰσθανόμαστε τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος ἐνηνθρώπησε γιά νά μᾶς συναντήση, ὕστερα ἀπό τήν ἀποστασία μας καί τήν ἀπομάκρυνσή μας ἀπό τόν Παράδεισο.

Ἤμασταν πληγωμένοι ἀπό τήν ἁμαρτία καί Αὐτός ἦλθε ὡς ἰατρός νά μᾶς θεραπεύση, ἤμασταν στήν ἐξορία καί Αὐτός ἦλθε ὡς φίλος στόν τόπο μας, ἤμασταν ἀπελπισμένοι καί Αὐτός μᾶς ἔφερε ἐλπίδα, εἴχαμε βαθύτατο πόνο ψυχικό καί σωματικό καί Αὐτός μᾶς ἔδωσε χαρά. Πῶς μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά μήν ἀγαπήση ἕναν τέτοιον Θεό πού ἀγαπᾶ, πού γεννιέται ὡς ἄνθρωπος σέ ἕνα σπήλαιο, πού περνᾶ μέσα ἀπό τήν κακία τῶν ἀνθρώπων, πού ἐξαναγκάζεται νά ζήση ὡς μετανάστης στήν Αἴγυπτο, νά βιώση ὅλες τίς τραγικές συνθῆκες ζωῆς πού ζοῦσε ὁ ἄνθρωπος καί τελικά θυσιάζεται γιά νά μᾶς σώση;

Οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας αἰσθάνονται μέσα τους τήν μεγάλη, τρυφερή, ἐκστατική, θυσιαστική καί γνήσια ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί αὐτό τούς ἀπελευθερώνει ἀπό κάθε ὑποδούλωση, θλίψη, ἀπελπισία, δυσκολία. Ὅταν κανείς ξέρη ὅτι κάποιος τόν ἀγαπᾶ πραγματικά, δέν μπορεῖ νά αἰσθανθῆ τίς ἐξωτερικές στενοχώριες, τά ἐξωτερικά προβλήματα. Αὐτό τό βλέπουμε στούς ὕμνους τῆς Ἐκκλησίας πού ψάλλουμε αὐτές τίς ἡμέρες, αὐτό τό διαβάζουμε σέ ὅλα τά κείμενα τῶν ἁγίων.

Πρόσφατα τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἀπεφάσισε τήν ἁγιοκατάταξη ἑνός εὐλογημένου ἱερομονάχου, τοῦ π. Πορφυρίου, ὁ ὁποῖος στήν ἀρχή τῆς ζωῆς του ἦταν γιά ἕνα μικρό διάστημα μοναχός στό Ἅγιον Ὄρος καί τελικά κοιμήθηκε στό Ἅγιον Ὄρος τό ἔτος 1991. Στό ἐνδιάμεσο διάστημα ἔζησε τόν περισσότερο καιρό στήν Ἀθήνα καί τήν Ἀττική, ὑπηρέτησε ὡς Ἱερέας στήν Πολυκλινική Ἀθηνῶν, πλησίον τῆς πλατείας Ὁμονοίας καί γνώρισε τόν ἀνθρώπινο πόνο, ἀλλά τά ἀντιμετώπιζε ὅλα αὐτά μέ τήν βαθειά ἀγάπη πρός τόν Χριστό, συγχρόνως αἰσθανόταν καί τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.
Θά ἤθελα αὐτήν τήν εὐλογημένη ἡμέρα νά σᾶς παρουσιάσω μερικούς λόγους του γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι τό βαθύτερο νόημα τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων. Ἔλεγε ὁ ὅσιος Πορφύριος:

«Ὁ Χριστός εἶναι ἡ χαρά, τό φῶς τό ἀληθινό, ἡ εὐτυχία. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ ἐλπίδα μας. Ἡ σχέση μέ τόν Χριστό εἶναι ἀγάπη, εἶναι ἔρωτας, εἶναι ἐνθουσιασμός, εἶναι λαχτάρα τοῦ θείου. Ὁ Χριστός εἶναι τό πᾶν. Αὐτός εἶναι ἡ ἀγάπη μας, αὐτός ὁ ἔρωτάς μας. Εἶναι ἔρωτας ἀναφαίρετος ὁ ἔρωτας τοῦ Χριστοῦ. Ἀπό κεῖ πηγάζει ἡ χαρά.

Ἡ χαρά εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Εἶναι μιά χαρά, πού σέ κάνει ἄλλο ἄνθρωπο. Εἶναι μιά πνευματική τρέλα, ἀλλά ἐν Χριστῷ. Σέ μεθάει σάν τό κρασί τό ἀνόθευτο, αὐτό τό κρασί τό πνευματικό. Ὅπως λέγει ὁ Δαβίδ: "Ἐλίπανας ἐν ἐλαίῳ τήν κεφαλήν μου καί τό ποτήριόν σου μεθύσκον με ὡσεί κράτιστον". Ὁ πνευματικός οἶνος εἶναι ἄκρατος, ἀνόθευτος, πολύ δυνατός κι ὅταν τόν πίνεις, σέ μεθάει. Αὐτή ἡ θεία μέθη εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ, πού δίνεται στούς "καθαρούς τῇ καρδίᾳ"....

Ὁ Χριστός εἶναι τό ἄκρον ἐφετόν, τό ἄκρον ἐπιθυμητόν, δέν ὑπάρχει ἀνώτερο. Ὅλα τά αἰσθητά ἔχουν κόρο, ἀλλά ὁ Θεός δέν ἔχει κόρο. Αὐτός εἶναι τό πᾶν. Ὁ Θεός εἶναι τό ἄκρον ἐφετόν. Καμμιά ἄλλη χαρά, κανένα ἄλλο κάλλος, τίποτε δέν μπορεῖ νά παραβγεῖ μ' Αὐτόν. Τί ἄλλο ἀπό τό ἀνώτατον;

Ὁ ἔρωτας πρός τόν Χριστό εἶναι ἄλλος ἔρως. Δέν ἔχει τέλος, δέν ἔχει χορτασμό. Δίνει ζωή, δίνει σθένος, δίνει ὑγεία, δίνει, δίνει, δίνει... Κι ὅσο δίνει, τόσο πιό πολύ ὁ ἄνθρωπος θέλει νά ἐρωτεύεται. Ἐνῶ ὁ ἀνθρώπινος ἔρωτας μπορεῖ νά φθείρει τόν ἄνθρωπο, νά τόν τρελάνει. Ὅταν ἀγαπήσουμε τόν Χριστό, ὅλες οἱ ἄλλες ἀγάπες ὑποχωροῦν. Οἱ ἄλλες ἀγάπες ἔχουν κορεσμό. Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ δέν ἔχει κορεσμό. Ἡ σαρκική ἀγάπη ἔχει κορεσμό. Μετά μπορεῖ ν' ἀρχίσει ἡ ζήλεια, ἡ γκρίνια, μέχρι κι ὁ φόνος. Μπορεῖ νά μεταβληθεῖ σέ μίσος. Ἡ ἐν Χριστῷ ἀγάπη δέν ἀλλοιώνεται. Ἡ κοσμική ἀγάπη λίγο διατηρεῖται καί σιγά-σιγά σβήνει, ἐνῶ ἡ θεία ἀγάπη ὁλοένα μεγαλώνει καί βαθαίνει. Κάθε ἄλλος ἔρωτας μπορεῖ νά φέρει τόν ἄνθρωπο σ' ἀπελπισία. Ὁ θεῖος ἔρωτας, ὅμως, μᾶς ἀνεβάζει στή σφαίρα τοῦ Θεοῦ, μᾶς χαρίζει γαλήνη, χαρά, πληρότητα. Οἱ ἄλλες ἡδονές κουράζουν, ἐνῶ αὐτή διαρκῶς δέν χορταίνεται. Εἶναι μιά ἡδονή ἀκόρεστος, πού δέν τή βαριέται κανείς ποτέ. Εἶναι τό ἄκρον ἀγαθόν.

Μόνο σ' ἕνα σημεῖο σταματᾶ ὁ κορεσμός. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἑνωθεῖ μέ τόν Χριστό. Ἀγαπάει, ἀγαπάει, ἀγαπάει κι ὅσο ἀγαπάει, τόσο βλέπει ὅτι θέλει ἀκόμη ν' ἀγαπήσει. Τό βλέπει ὅτι δέν ἔχει ἑνωθεῖ, δέν ἔχει δοθεῖ στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἔχει συνεχῶς τήν ἔφεση, τήν ἐπιθυμία, τή χαρά, γιά νά κατορθώσει νά φτάσει στό ἄκρον ἐφετόν, στόν Χριστό. Ὅλο νηστεύει κι ὅλο κάνει μετάνοιες κι ὅλο προσεύχεται κι ὅμως ὅλο δέν ἱκανοποιεῖται. Δέν τό καταλαβαίνει ὅτι ἔφτασε ἤδη σ' αὐτή τήν ἀγάπη. Αὐτό πού ἐπιθυμεῖ δέν τό νιώθει ὅτι τόν γέμισε, ὅτι τό πῆρε, ὅτι τό αἰσθάνεται, ὅτι τό ζεῖ. Αὐτόν τόν θεῖο ἔρωτα, αὐτήν τήν θεία ἀγάπη λαχταροῦν καί ποθοῦν ὅλοι οἱ ἀσκητές. Μεθοῦν μέ τή θεία μέθη. Μ' αὐτή τή θεία μέθη τό μέν σῶμα μπορεῖ νά γηράσκει, νά παρέρχεται, τό πνεῦμα, ὅμως, νεάζει καί ἀνθεῖ....

Τόν Χριστό νά Τόν αἰσθανόμαστε φίλο μας. Εἶναι ὁ φίλος μας. Τό βεβαιώνει ὁ ἴδιος, ὅταν λέει: "Ὑμεῖς φίλοι μου ἐστέ...". Σάν φίλο νά Τόν ἀτενίζουμε καί νά Τόν πλησιάζουμε. Πέφτουμε; Ἁμαρτάνουμε; Μέ οἰκειότητα, ἀγάπη κι ἐμπιστοσύνη νά τρέχουμε κοντά Του, ὄχι μέ φόβο ὅτι θά μᾶς τιμωρήσει ἀλλά μέ θάρρος, πού θά μᾶς τό δίνει ἡ αἴσθηση τοῦ φίλου. Νά Τοῦ ποῦμε: "Κύριε, τό ἔκανα, ἔπεσα, συγχώρεσέ με". Ἀλλά συγχρόνως νά αἰσθανόμαστε ὅτι μᾶς ἀγαπάει, ὅτι μᾶς δέχεται τρυφερά, μέ ἀγάπη καί μᾶς συγχωρεῖ. Νά μή μᾶς χωρίζει ἀπ' τόν Χριστό ἡ ἁμαρτία. Ὅταν πιστεύουμε πώς μᾶς ἀγαπάει καί Τόν ἀγαπᾶμε, δέν αἰσθανόμαστε ξένοι καί χωρισμένοι ἀπ' Αὐτόν, οὔτε ὅταν ἁμαρτάνουμε. Ἔχουμε ἐξασφαλίσει τήν ἀγάπη Του κι ὅπως καί νά φερθοῦμε, ξέρουμε ὅτι μᾶς ἀγαπάει.

Ἄν ἀγαπᾶμε τόν Χριστό πραγματικά, δέν ὑπάρχει φόβος νά χάσουμε τόν σεβασμό μας σ' Ἐκεῖνον».

Αὐτά πού ἔλεγε ὁ ὅσιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης εἶναι τό περιεχόμενο τῆς καρδιᾶς ἑνός ὑγιοῦς καί αὐθεντικοῦ ἀνθρώπου, εἶναι ὁ πόθος ἑνός ἁγίου καί μέ αὐτόν ξεπερνιοῦνται ὅλα τά προβλήματα, εἶναι τό ἀληθινό νόημα τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων.

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἄς ἀγαπήσουμε τόν Χριστό μέ ὅλη μας τήν καρδιά, ἄς αἰσθανθοῦμε τήν ἀγάπη Του, ἄς προσευχόμαστε σέ Αὐτόν, ἄς ἀνταποκριθοῦμε ἔστω καί στό ἐλάχιστον στήν δική Του ἀγάπη, καί τότε θά ἑορτάζουμε Χριστούγεννα στήν καρδιά μας αἰώνια.

Με θερμές ευχές και ευλογίες

† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ἱερόθεος 

ἐλέῳ Θεοῦ Ἐπίσκοπος καὶ Μητροπολίτης

τῆς Θεοσώστου Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου 

Πρός τό Χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Ἀγαπητοί μου, 
Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, ἐκτός τοῦ ὃτι εἶναι ἕνα μεγάλο ἱστορικό γεγονός, ταυτόχρονα ἔχει καί µεγάλες ἀνθρωπολογικές, κοσµολογικές καί παγκόσμιες διαστάσεις. Ὁ Χριστός µέ τήν Ἀνάστασή Του νίκησε ὀντολογικά τόν θάνατο καί ἔδωσε στούς ἀνθρώπους τήν βεβαιότητα τῆς ἀναστάσεώς τους. Ἔτσι καταλαβαίνουµε ὅτι ὁ θάνατος δέν εἶναι ἕνα τραγικό στοιχεῖο στήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά ἕνα ἁπλό συµβάν, ὅπως καί ἡ νύχτα δέν εἶναι µιά µόνιµη κατάσταση, ἀλλά ἕνα παροδικό γεγονός, ἀφοῦ τήν διαδέχεται ἡ ἡμέρα. 

Ἑπομένως μέ τήν ᾿Ανάσταση τοῦ Χριστοῦ, ὁ χριστιανός ἔχει τήν δυνατότητα νά ὁμολογήση: «προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος». Αὐτή ἡ ὁμολογία εἶναι ἡ μοναδική µας ἐλπίδα, ἡ ἰαχή τοῦ θριάµβου τῆς νίκης καί τῆς δόξῃς. Γι’ αὐτό καί ἡ ἑορτή τῆς ᾿Αναστάσεως τοῦ Χριστοῦ εἶναι πανηγύρι ζωῆς, Λαμπρή, Πάσχα, διάβαση «ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ζωήν». 

Ἡ πίστη στήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν εἶναι ἡ πιό ἐπίκαιρη διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι αὐτή πού σκορπᾶ ἐλπίδα καί αἰσιοδοξία. Καί αὐτό λέγεται ἀπό τήν ἄποψη ὅτι σήµερα οἱ πόλεμοι, οἱ ἀκαταστασίες, οἱ ποικίλες ἀσθένειες τοῦ αἰῶνος µας, οἱ ἀνασφάλειες, ὁ ποικιλότροπος εὐτελισμός τῆς ζωῆς δημιουργοῦν στόν ἄνθρωπο τεράστια προβλήµατα. Ἐπίσης, ὑπάρχουν πολλά συστήµατα πού ἀρνοῦνται τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, πράγμα τό ὁποῖο τραυματίζει ἀκόμη περισσότερο τόν σύγχρονο πονεµένο καί βασανισµένο ἄνθρωπο, ἀφοῦ περιορίζουν ὅλη τήν προσοχή του στό ἐνθάδε. 

᾿Αρχαῖα καί σύγχρονα Φιλοσοφικά καὶ θρησκευτικά συστήµατα, πού κατακλύζουν καί σήµερα τἠν Πατρίδα µας, κάνουν διάκριση µεταξύ τῆς «φύσει ἀθανάτου ψυχῆς» καί τοῦ «φύσει θνητοῦ σώματος», δηλαδή ὁμιλοῦν γιά ἐκ φύσεως ἀθάνατη ψυχή, ἡ ὁποία πρέπει νά ἐπιστρέψη στόν ἀγέννητο κόσµο τῶν ἰδεῶν, ἀπό τόν ὁποῖο προῇλθε, καὶ γιά ἐκ φύσεως θνητό σῶμα, τό ὁποῖο πρέπει νά ἐξαφανισθῆ. Μέ τέτοιες θεωρίες τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου θεωρεῖται ὡς φυλακή τῆς ψυχῆς καί κατ' αὐτόν τόν τρόπο δικαιολογοῦνται ὅλοι οἱ ἀφύσικοι τρόποι γιά τήν ἐλευθέρωση τὴς ψυχῆς ἀπό αὐτό. 

Μεταξύ τῶν συστηµάτων αὐτῶν εἶναι ἐκεῖνα πού κάνουν λόγο γιά τήν μετενσάρκωση ἢ μετεμψύχωση, σύμφωνα µέ τήν ὁποία ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου προσλαμβάνει διαδοχικά διάφορες µορφές σωμάτων γιά νά ἐπιτύχη τήν κάθαρσή της, ὅπως ἐπίσης ὅσα ὁμιλοῦν γιά τήν εὐθανασία, δηλαδή τήν διακοπή τῆς ζωῆς µέ βίαιο τρόπο, ὥστε ν᾿ ἀπαλλαγῆ ὁ ἄνθρωπος ἀπό τόν πόνο, καθώς καί ὅσα ἀναφέρονται στήν ἀποτέφρωση τοῦ σώματος, ὅταν μάλιστα αὐτή ἡ ἀποτέφρωση εἶναι συνδυασμένη µέ τήν ἄρνηση καί παραθεώρηση τῆς ζωῆς µετά τόν θάνατο. 

Ὅλες αὐτές καί πολλές ἄλλες παρόμοιες ἀπόψεις βρίσκονται σέ πλήρη ἀντίθεση πρός τήν βασική διδασκαλία τῆς ᾿Εκκλησίας γιά τόν ἄνθρωπο καί τήν ὑπαρξή του, καθώς ἐπίσης καί πρός τό κεντρικό µήνυµα τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. 

Ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας γιά τόν ἄνθρωπο καί τό σῶμα του εἶναι ὁλοκληρωμένη καί ἀνταποκρίνεται στίς βασικότερες καί οὐσιαστικότερες ἀναζητήσεις του. Σύµφωνα µέ αὐτήν τό σῶμα δέν εἶναι ἁπλῶς τό ἔνδυμα καί ἡ Φυλακή τῆς ψυχῆς, ἀλλά ἕνα ἀπό τά δύο συστατικά πού συγκροτοῦν τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Ἔπειτα, ὅταν ἡ Ἐκκλησία κάνει λόγο γιά ἀνάσταση τοῦ ἀνθρώπου, ἐννοεῖ τήν ἀνάσταση τῶν σωμάτων, ἀφοῦ µέ τήν δύναμη τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ καί αὐτά θά ἀναστηθοῦν κατά τήν Δευτέρα ἔλευση τοῦ Χριστοῦ. Τό σῶμα δέν εἶναι κακό καί ἀπόβλητο, ἀλλά κακό εἶναι τό Φρόνημα τῆς σαρκός. Ἀκόμη, ὁ θάνατος δέν εἶναι τό τέλος τῆς ζωῆς, ἀλλά ἡ τελείωση τῆς ζωῆς, γι’ αὐτό καί ἡ διαδικασία τοῦ θανάτου εἶναι ἕνα μυστήριο µπροστά στό ὁποῖο στεκόµαστε µέ σεβασµό καί ἀγάπη. Ἑπομένως, τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου μπορεῖ νά γίνη ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί γι’ αὐτό δέν πρέπει να θεωρῆται ὡς κόστος καί ὡς ἐπένδυση, δέν πρέπει νά στεκόµαστε ἀπέναντί του χρησιµοθηρικά. 

Ὁ Χριστός µέ τήν Ἀνάστασή Του ἔγινε «ἀπαρχή τῆς ἀναμορφουµένης κτίσεως». Πράγματι, ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι «τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ἀνανέωσις» καί τοῦ πεπτωκότος ᾿Αδάµ «ἀναζώωσις καί ἀνάπλασις καί πρός ζωήν ἀθάνατον ἐπανέλευσις». Αὐτό ἀκριβῶς τό ζῆ κανείς µέσα στά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία Ἐκκλησία εἶναι τό Σῶμα τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ. 

Ὁ ἱερός Χρυσόστομος στόν Κατηχητικό του λόγο διαβεβαιώνει: «Ἀνέστη Χριστός καί νεκρός οὐδείς ἐπί µνήµατος». Καὶ στόν θριαµβευτικό παιάνα τῆς νίκης ψάλλουμε: «Χριστός ἀνέστη ἐκ νεκρῶν θᾳνάτῳ θάνατον πατήσας καί τοῖς ἐν τοῖς µνήµασιν ζωήν χαρισάµενος». Αὐτό πού ὀνομάζουμε θάνατο εἶναι ἕνας προσωρινός χωρισμός τῆς Ψυχῆς ἀπό τό σῶμα, εἶναι ἕνας ὕπνος, ἀφοῦ µέ τήν δύναμη τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ τά σώματα θά ἀναστηθοῦν πάλι καί θά γίνουν «ἄτρεπτα, ἀπαθῆ, λεπτά». 

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, κηρύσσοντας καί βιώνοντας τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, δίδει ἕνα μήνυμα ζωῆς στό σύγχρονο βασανισμένο͵ τραυματισµένο καί πληγωµένο ἄνθρωπο. Μέ τό μήνυμα τῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν δέν προσφέρει ἕνα ἀναλγητικό καί ἠρεμιστικό, γιά νά ἁπαλύνη τόν πόνο τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά «τό φάρμακο τῆς ἀθανασίας», γιά νά μεταμορφώση τήν ζωή του καί νά κάνη ἀνθρωπινότερο τόν βίο του. 

Μέ τήν βεβαιότητα τῆς νίκης ἐναντίον τοῦ θανάτου δεχθῆτε τήν ἀποστολική εὐλογία: «Ἡ Χάρις τοῦ ᾿Αναστάντος Χριστοῦ καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί Πατρός καί ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἴη µετά πάντων ὑμῶν». 

Μέ θερµές εὐχές

Ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου βλασίου
ΙΕΡΟΘΕΟΣ 

Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Πρωτοχρονιάτικη  Ἐγκύκλιος

Μέ τήν ἀνατολή τοῦ Νέου ἔτους 2015 συναντηθήκαμε σήμερα στούς Ἱερούς Ναούς γιά νά προσευχηθοῦμε στόν Θεό, νά Τόν εὐχαριστήσουμε γιά ὅσα ζήσαμε κατά τό παρελθόν ἔτος καί νά Τόν παρακαλέσουμε γιά ὅσα θά συμβοῦν στό νέον ἔτος, ὥστε νά τό περάσουμε μέ ὑγεία σωματική καί πνευματική καί νά τηροῦμε τό ἅγιο θέλημά Του σέ κάθε περίπτωση τῆς ζωῆς μας, εὐχάριστη ἤ δυσάρεστη, ἐπειδή σέ Αὐτόν ἀνήκει ὁλόκληρη ἡ ζωή μας. Αὐτή ἡ εὐχαριστία καί παράκληση γίνεται μέ τήν θεία Λειτουργία καί τήν δοξολογία πού θά ἀκολουθήση.

Βεβαίως, ὅσοι ἔχουν γνώση τοῦ λειτουργικοῦ καί ἑορτολογικοῦ τυπικοῦ τῆς Ἐκκλησίας μας γνωρίζουν ὅτι ἡ ἐκκλησιαστική Πρωτοχρονιά ἑορτάζεται πανηγυρικά ἀπό τήν Ἐκκλησία τήν 1η Σεπτεμβρίου κάθε ἔτους, ἀφοῦ αὐτή ἡ ἡμέρα εἶναι ἡ ἀρχή τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, λέγεται δέ καί ἀρχή τῆς Ἰνδίκτου. Στό ἑορτολόγιο τῆς ἡμέρας αὐτῆς περιλαμβάνεται ὅλος ὁ ὑμνολογικός πλοῦτος τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ ὁποῖος ἀναφέρεται στήν ἀρχή τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Ὅταν διαβάση κανείς τήν ἀκολουθία τῆς ἡμέρας αὐτῆς, θά διαπιστώση τό πῶς ἡ Ἐκκλησία θέλει νά ζοῦν οἱ Χριστιανοί κάθε ἔτος, ὥστε αὐτό νά εἶναι σωτήριο καί εὐλογημένο ἀπό τόν Θεό.

Σήμερα εἶναι ἀρχή τοῦ πολιτικοῦ ἔτους, ἀλλά καί ἡ θεολογία τῆς ἡμέρας εἶναι σημαντική, ἀφοῦ δείχνει πῶς πρέπει νά ζοῦμε ὡς Χριστιανοί. Πανηγυρίζουμε σήμερα μιά μεγάλη ἑορτή πού ἀναφέρεται στόν Δεσπότη Χριστό καί τήν ἑορτή τοῦ μεγάλου Πατρός τῆς Ἐκκλησίας, Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας, ἁγίου Βασιλείου.

Κατ’ ἀρχάς ἡ Δεσποτική ἑορτή εἶναι ἡ κατά σάρκα Περιτομή τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κατά τόν Μωσαϊκό νόμο, τόν ὁποῖον ὁ Χριστός ἔδωσε στούς Ἰουδαίους, θά ἔπρεπε κάθε ἀρσενικό παιδί νά ὑποστῆ τήν ἐπώδυνη πράξη τῆς περιτομῆς, πού ἦταν προτύπωση τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος. Αὐτή τήν πράξη ὑπέμεινε καί ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός, ὀκτώ ἡμέρες μετά τήν γέννησή Του, καί φανερώνει τήν μεγάλη κένωσή Του γιά τήν δική μας σωτηρία. Στά τροπάρια τῆς ἑορτῆς γράφεται ὅτι ὁ Χριστός, πού ἦταν ἄναρχος κατά τόν Πατέρα καί ὀκταήμερος κατά τήν Μητέρα, δέν βδελύχθηκε «σαρκός τήν περιτομήν», ἀλλά ἔδειξε τήν συγκατάβασή Του στό γένος τῶν ἀνθρώπων καί «ἔδωκεν ἑαυτόν τύπον καί ὑπογραμμόν πᾶσι πρός σωτηρίαν». Αὐτός τήρησε τόν Νόμο πού ἔδωσε καί ἐμεῖς πρέπει νά τηροῦμε τόν δικό Του Νόμο. Αὐτός ἔδειξε μεγάλη ταπείνωση, κένωση, καί ἐμεῖς πρέπει νά ταπεινωνόμαστε, νά θυσιαζόμαστε γιά τόν Θεό καί τούς ἀδελφούς μας.

Ἔπειτα, ἡ ἑορτή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου ὑποδεικνύει τόν μεγάλο αὐτόν Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας ὡς ἕνα πρότυπο γιά ὅλους μας, Κληρικούς, μοναχούς καί λαϊκούς. Ὁ Μέγας Βασίλειος, ὅπως γράφουν τά τροπάρια, ἦταν «σοφίας ἐραστής», τῆς ἀνθρωπίνης σοφίας, κυρίως ὅμως τῆς θείας σοφίας. Ἔζησε ἀσκητικά, μελέτησε τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, προέκρινε ἀπό ὅλα «τήν πρός Θεόν συμβίωσιν», ἐτήρησε «ἀδούλωτον τῆς ψυχῆς τό ἀξίωμα», ὑπέταξε τό φρόνημα τῆς σαρκός στό πνεῦμα, καί παρέστη στόν Χριστό ὡς φίλος Του. Μέ αὐτή τήν ζωή του «ἐξεχύθη ἡ χάρις» στό στόμα του καί στά γραπτά του, καί ἔγινε ἀληθινός «ποιμήν τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας», διδάσκοντας «τά λογικά πρόβατα πιστεύειν εἰς Τριάδα ὁμοούσιον ἐν μιᾷ θεότητι».

Οἱ δύο μεγάλες αὐτές ἑορτές, δηλαδή ἡ ἑορτή τῆς περιτομῆς τοῦ Χριστοῦ καί ἡ ἑορτή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, πρέπει νά μᾶς ἐμπνέουν στήν ζωή μας κατά τό νέον ἔτος. Ὡς μέλη τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νά εἴμαστε «ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ» καί νά διάγουμε μέ πίστη καί ἀγάπη πρός τόν Θεό, μέ θυσιαστική ἀγάπη πρός τούς ἀδελφούς μας, μέ εὐαγγελική, μυστηριακή καί ἀσκητική ζωή, ἔχοντας ἐκκλησιαστικό φρόνημα. Ἔτσι, θά περάσουμε καί τό νέο αὐτό ἔτος μέ ὑγεία σωματική, κυρίως μέ εἰρήνη στήν καρδιά γιά ὅ,τι θά κληθοῦμε νά ἀντιμετωπίσουμε κατά τήν διάρκειά του.

Τό ἔτος, ὅμως, στό ὁποῖο εἰσερχόμαστε σήμερα μᾶς ὑπενθυμίζει καί μιά εἰκοσαετία πού ἔχει σχέση μέ τήν Ἱερά αὐτή Μητρόπολη, καί ἄς μοῦ ἐπιτραπῆ νά τήν ὑπενθυμίσω.

Τόν Ἰανουάριο τοῦ 1995, πρίν εἴκοσι χρόνια, ἐξελέγη Μητροπολίτης στήν Ἱερά αὐτή Μητρόπολη ὁ μακαριστός Νικόδημος, ἀγαπητός μου ἀδελφός καί φίλος, μέ τόν ὁποῖο ὑπηρετήσαμε μαζί στήν Ἱερά Μητρόπολη Θηβῶν καί Λεβαδείας, ὅταν ἐκεῖ τότε ἦταν Μητροπολίτης ὁ νῦν Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμος. Ὅμως, ἡ παρουσία του στήν Ναύπακτο ἦταν ὀλιγόχρονη, δέν συμπληρώθηκαν δύο μῆνες ἀπό τήν ἐνθρόνισή του (2 Ἀπριλίου ἕως 21 Μαΐου), δηλαδή 49 ἡμέρες. Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Νικόδημος ἦταν προσινής, φιλακόλουθος, εἶχε ἀγάπη πρός τόν Θεό καί τούς ἀδελφούς του, ἀλλά ὁ Θεός, χωρίς νά γνωρίζουμε τούς λόγους, τόν πῆρε τόσο γρήγορα ἀπό κοντά μας.

Ἀμέσως μετά, ἤτοι τόν Ἰούλιο τοῦ ἰδίου ἔτους, καί πάλι πρίν εἴκοσι χρόνια, ἡ Ἐκκλησία μέ ἐξέλεξε Μητροπολίτη σέ αὐτήν τήν ἀρχαία καί ἱστορική Μητρόπολη σέ διαδοχή του. Καί ἀπό τότε, ἰδίως ἀπό τήν ἐνθρόνιση, ποιμαίνω τούς Χριστιανούς πού βρίσκονται σέ αὐτόν τόν ἐκκλησιαστικό χῶρο. Προσπαθῶ νά τηρῶ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τά δόγματα τῆς Ἐκκλησίας καί τούς ἱερούς Κανόνες τῶν Τοπικῶν καί Οἰκουμενικῶν Συνόδων καί νά ἐφαρμόζω τούς ἐκκλησιαστικούς νόμους. Αὐτά τά εἴκοσι χρόνια δοκίμασα μεγάλες χαρές, ἀλλά καί λύπες, ἄλλωστε ἡ ζωή μας εἶναι μιά διαρκής χαρμολύπη. Ὅμως δοξάζω τόν Θεό γιά ὅ,τι ἐπέτρεψε νά ζήσω. Γιατί, πέρα ἀπό τήν ὀρθόδοξη θεολογία πού διηκόνησα γραπτῶς καί προφορικῶς, μοῦ δόθηκε ἡ εὐκαιρία νά ζήσω στήν πράξη ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι θεραπευτήριο καί ὁ Ἐπίσκοπος εἶναι Ἰατρός πού θεραπεύει τούς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἔχουν πνευματικά νοσήματα. Γνωρίζουμε δέ καλῶς ὅτι ἡ θεραπεία γίνεται μέ φάρμακα, ἐνίοτε καί μέ ἐπεμβάσεις, πράγμα πού εἶναι βασική ἀρχή τοῦ κανονικοῦ δικαίου καί ἔτσι ἐκφράζεται ἡ ἀλήθεια τῆς πίστεως.

Σήμερα, αὐτή τήν σημαντική ἡμέρα εὔχομαι σέ ὅλους σας νά διέλθετε τό νέον ἔτος μέ ἀκλόνητη ὑγεία, μέ πίστη καί ἀγάπη στόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους, μέ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, μέ ἰσχυρό ἐκκλησιαστικό φρόνημα.  Ἐπίσης, σᾶς παρακαλῶ νά εὐχηθῆτε ἀφ’ ἑνός μέν γιά τήν ἀνάπαυση τῆς ψυχῆς τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κυροῦ Νικοδήμου, ἀφ’ ἑτέρου δέ γιά τήν δική μου διακονία, ὥστε νά τελειώσω καλῶς τήν ζωή μου καί ὅταν ἐπιτρέψη ὁ Θεός νά φύγω ἀπό τόν μάταιο αὐτόν κόσμο νά μέ συνοδεύση τό ἄπειρον ἔλεός Του καί νά δώσω καλή ἀπολογία στό φοβερό καί ἀδέκαστο Βῆμα Του.  

ΠΑΣΧΑΛΙΝΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2019

Τοιχογραφία ἀπὸ τὸν Ἱερὸ Καθεδρικὸ Ναὸ Ἁγίου Δημητρίου Ναυπάκτου

Πρός τούς Κληρικούς, μοναχούς καί λαϊκούς
τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Ἀγαπητοί ἀδελφοί,
Χριστός Ἀνέστη!

Ἀξιωθήκαμε νά ἑορτάσουμε καί ἐφέτος τό σταυρώσιμο καί ἀναστάσιμο Πάσχα, δηλαδή νά μετάσχουμε τοῦ μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός πάνω στόν Σταυρό ἐνίκησε τόν θάνατο, τήν ἁμαρτία καί τόν διάβολο καί μέ τήν Ἀνάστασή Του χορήγησε στούς Μαθητές Του τήν εἰρήνη Του, ἀλλά ἔδωσε καί τό Ἅγιον Πνεῦμα γιά νά συγχωροῦν τίς ἁμαρτίες τῶν ἀνθρώπων πού τό ἐπιθυμοῦν.

Αὐτά τά γεγονότα εἶναι συγκλονιστικά, ἀλλά δυστυχῶς, ὅταν δέν ἔχουμε πνευματικές αἰσθήσεις, τά θεωροῦμε ὡς εὐκαιρία ἐκδρομῶν, σωματικῆς χαλαρώσεως, ὡς περίοδο διακοπῶν ἤ ἀκόμη καί ὡς ἡμέρες ἱκανοποιήσεως τῶν παθῶν.

Ἡ Ἐκκλησία πανηγυρίζει τά γεγονότα αὐτά μέ τήν θεολογία της καί τόν δικό της ρυθμό. Ὅλο τό νόημα τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ τό ἐκφράζει στά τροπάρια, τίς ἀκολουθίες, ἰδιαιτέρως στήν θεία Λειτουργία, καί στήν εἰκονογραφία της.

Τό θεολογικό νόημα κάθε Δεσποτικῆς καί Θεομητορικῆς ἑορτῆς, ὅπως καί κάθε ἑορτῆς ἁγίων, ἐκφράζεται μέ ἁπλό, ἀλλά καί θαυμαστό τρόπο στά ἀπολυτίκια καί τίς ἱερές εἰκόνες. Τά ἀπολυτίκια εἶναι μικρά τροπάρια, τά ὁποῖα ψάλλονται πρίν τήν ἀπόλυση τῆς ἀκολουθίας τοῦ Ἑσπερινοῦ, γι’ αὐτό χαρακτηρίζονται ὡς ἀπολυτίκια, καί οἱ ἱερές εἰκόνες ἁγιογραφοῦνται μέ θεολογικό τρόπο, λιτανεύονται ἀπό τούς Ἱερεῖς καί τοποθετοῦνται σέ ἕναν ὁρισμένο τόπο γιά νά ἀποδίδεται ἡ τιμητική προσκύνηση στόν εἰκονιζόμενο ἀπό τούς πιστούς.

Μέσα σέ αὐτό τό περιεχόμενο πρέπει κανείς νά δῆ τό ἀπολυτίκιο καί τήν εἰκόνα τῆς ἑορτῆς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

Τό ἀπολυτίκιο τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὁ γνωστός ὕμνος, πού εἶναι ὁ πνευματικός παιάνας τοῦ Χριστιανισμοῦ, τόν ὁποῖο ψάλλουμε πανηγυρικά αὐτές τίς ἡμέρες καί δέν χορταίνουμε νά τό ἐπαναλαμβάνουμε πολλές φορές: «Χριστός Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν θανάτῳ θάνατον πατήσας καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωήν χαρισάμενος». Δηλαδή, ὁ Χριστός ἀναστήθηκε ἀπό τούς νεκρούς, ἀφοῦ πάτησε καί νίκησε τόν θάνατο μέ τόν θάνατό Του, καί χάρισε τήν ζωή σέ αὐτούς πού εἶναι στά μνήματα.

Ἡ εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ εἶναι μιά εἰκονογραφική παρουσίαση αὐτοῦ τοῦ τροπαρίου. Δείχνει τόν Χριστό νά ἔχη νικήσει τόν θάνατο, «θανάτῳ θάνατον πατήσας». Ἐπίσης, δείχνει ὅτι μέ τά δύο χέρια Του ἐγείρει ἀπό τούς τάφους τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα καί τούς δίνει ζωή. Δέν ἐλευθερώνει ἁπλῶς τίς ψυχές τους ἀπό τόν Ἅδη, ἀλλά ἀνασταίνει καί τά σώματά τους ἀπό τούς τάφους, ὁπότε ἀποδίδει τήν φράση «καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωήν χαρισάμενος». Γενικά, ἡ εἰκόνα αὐτή δείχνει τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἀνάσταση τῶν ἀνθρώπων ἀπό τά μνήματα.

Ἔτσι, τήν περίοδο τοῦ Πάσχα ἀσπαζόμαστε τήν ἱερά εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως καί συγχρόνως ψάλλουμε τό «Χριστός Ἀνέστη» καί μάλιστα μέ τόν πανηγυρικό καί θριαμβευτικό ἦχο τοῦ πλαγίου πρώτου. Καί τά δύο συντονίζονται μεταξύ τους, ἀφοῦ τό Ἀπολυτίκιο δείχνει τό περιεχόμενο τῆς ἑορτῆς καί ἡ εἰκόνα ἁγιογραφεῖ τό θεολογικό νόημα καί τοῦ Ἀπολυτικίου καί τῆς ἑορτῆς.

Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας τά ρύθμισαν ὅλα καλά καί εὐλογημένα, ὥστε καί νά ψάλλουμε τόν θρίαμβο τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί τῆς καταργήσεως τοῦ θανάτου, γιά νά τό ἀκοῦμε, ἀλλά καί νά τό βλέπουμε μέ τήν ἱερά εἰκόνα, καθώς ἐπίσης νά ψηλαφοῦμε τό μεγάλο αὐτό μυστήριο μέ τόν τιμητικό ἀσπασμό τῆς εἰκόνος.

Ἔτσι, ὅλες οἱ αἰσθήσεις, ψυχικές καί σωματικές, λαμβάνουν πληροφορία καί ἐμπειρική γνώση τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ καί τῆς καταργήσεως τοῦ θανάτου, ὥστε νά ἀποκτήσουμε πίστη ἀκλόνητη καί βεβαία ἐλπίδα, ὅτι μποροῦμε μέ τόν Χριστό νά ἀναστηθοῦμε πνευματικά ἀπό τήν ἁμαρτία καί θά ἀναστηθοῦν καί τά σώματά μας κατά τήν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ, σύμφωνα μέ αὐτό πού ὁμολογοῦμε στό Σύμβολο τῆς Πίστεως: «προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος».

Καί μέ ὅλα αὐτά ἡ Ἐκκλησία ἀποβλέπει ὄχι μόνον στό νά ἐκδιώξη ἀπό μέσα μας τόν φόβο τοῦ θανάτου, ἀλλά καί στό νά μᾶς γεμίση μέ τό πλήρωμα τῆς ζωῆς καί μάλιστα μέ τήν ἐλπίδα τῆς αἰώνιας ζωῆς καί τήν πίστη στήν συνάντησή μας μέ τόν Χριστό, τόν νικητή τοῦ θανάτου.

Ἑπομένως, ὅταν ψάλλουμε τό «Χριστός Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν θανάτῳ θάνατον πατήσας καί τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωήν χαρισάμενος», πρέπει νά ἐνθυμούμαστε τήν εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ πού τό ἐκφράζει, καί ὅταν προσκυνᾶμε τήν εἰκόνα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ πρέπει νά ψάλλουμε τό «Χριστός Ἀνέστη», ὥστε ἡ ζωή μας νά γεμίση μέ ἐλπίδα, φῶς καί ἀλήθεια. Αὐτό εἶναι τό μεγάλο μυστήριο τῆς πίστεώς μας.
Χριστός Ἀνέστη, ἀδελφοί!

Μέ ἀναστάσιμες πατρικές εὐχές
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ο ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΒΛΑΣΙΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΣ

Ποι­μα­ντορι­κή Ἐ­γκύ­κλιος Πρωτοχρονιᾶς 2019

Μητροπολίτου Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ἀγαπητοί ἀδελφοί,

Ἀρχή τοῦ νέου πολιτικοῦ ἔτους εἶναι ἡ σημερινή ἡμέρα καί πανηγυρίζουμε μέ θεία Λειτουργία, Δοξολογία καί χαρά. Σέ ὅλο τόν κόσμο διοργανώνονται ἐκδηλώσεις μέ φαντασμαγο­ρικές πράξεις, γιά νά ὑποδεχθοῦν τό νέον ἔτος. Ὅμως, ὅ,τι καί νά κάνουμε, κανείς δέν εἶδε ποτέ κάποιον χρόνο νά ἔρχεται ἀπό τήν ἀνατολή καί κάποιον παλαιό χρόνο νά φεύγη στήν δύση. Ὅταν δέ οἱ ἄνθρωποι συμμετέχουν σέ τέτοιες χαρούμενες ἐκδηλώσεις, ἔπειτα ἐπι­στρέφουν στό σπίτι τους μέ μιά πίκρα καί συναντοῦν τόν πόνο, τήν θλίψη, τήν ἀπόγνωση, τήν τραγι­κότητα.

Τί εἶναι, λοιπόν, αὐτός ὁ νέος χρόνος; Τί σημαίνει ὅτι σήμερα ἔχουμε τήν ἀρχή τοῦ νέου ἔτους; Ποιό εἶναι τό νόημα τῆς Πρω­το­χρονιᾶς;

Ὅταν πρίν χρόνια, καί συγκεκριμένα τό ἔτος 2000, εἰσερχόμασταν, σάν σήμερα, στήν τρίτη χιλιετία, αἰσθανό­μασταν ὄχι ἁπλῶς ὅτι πέρασε ἕνας χρόνος, ἀλλά ὅτι πέρασαν δύο χιλιετίες ἀπό τήν Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, καί πανηγυρίζαμε ὄχι ἐπειδή ἄρχιζε ἕνας νέος χρόνος, ἀλλά ἐπειδή ἄρχιζε ἡ τρίτη χιλιετία. Θυμᾶμαι τότε, δηλαδή τήν Πρωτοχρονιά τοῦ 2000, μετά τήν θεία Λειτουργία καί τήν Δοξολογία τοῦ Νέου ἔτους, στόν Μητροπολιτικό Ναό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, πήγαμε στό Δημαρχεῖο, γιά νά παραστοῦμε στήν πρώτη ἑορταστική Συνεδρίαση τοῦ Δημοτικοῦ Συμ­βουλίου γιά τήν ἀρχή τῆς νέας χιλιετίας, ὥστε νά εἶναι χαρούμενη καί δημιουργική ὅλη αὐτή ἡ περίοδος, χωρίς, ὅμως, νά γνωρίζουμε ἐάν θά ἤμασταν ζωντανοί τήν ἑπομένη ἡμέρα.

Ἀπό τότε, δηλαδή τήν Πρωτοχρονιά τοῦ 2000, πέρασαν 19 χρόνια χωρίς νά τό κατα­λάβουμε, ἀφοῦ ὁ χρόνος τρέχει σάν ὁρμητικό ποτάμι καί φεύγει τόσο χρήγορα, ὅπως κτυποῦν τά δευτερόλεπτα τοῦ ρολογιοῦ μας. Καί στό διάστημα αὐτό ἔφυγαν ἀπό τόν κόσμο αὐτόν ἀγαπητοί μας ἄνθρωποι, ἄλλαξαν πολλές καταστάσεις στήν ζωή μας, ἀλλά καί γεννή­θηκαν νέοι ἄνθρωποι. Ὅλα τά παιδιά πού εἶναι σήμερα μαθητές μέχρι τήν τελευταία τάξη τοῦ Λυκείου καί εἰσῆλθαν στό πρῶτο ἔτος τοῦ Πανεπιστημίου γεννήθηκαν σέ αὐτό τό διά­στημα τῶν δεκαεννέα ἐτῶν, ἀπό τό 2000 μέχρι σήμερα. Ἔτσι, ὁ θάνατος συμπλέκεται μέ τήν ζωή.

Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ὅτι ὁ χρόνος εἶναι ταχύτατος, ἔρχεται καί φεύγει γρήγορα, δέν μποροῦμε νά τόν πιάσουμε, δέν ἔχουμε τήν δυνατότητα νά τόν σταματήσουμε, τρέχει συνεχῶς καί παρασύρει καί μᾶς σέ αὐτήν τήν γρήγορη πορεία του. Ἔχουν χαρακτηρίσει τόν χρόνο ὡς «πανδαμάτορα», ἐπειδή δαμάζει τά πάντα, καί κανείς δέν μπορεῖ νά τόν δαμάση, παρά μόνον ὁ Θεός, πού εἶναι ὁ δημιουργός τοῦ χρόνου καί βρίσκεται ἔξω ἀπό τόν χρόνο. Ἐμεῖς εἴμαστε μέσα στόν χρόνο καί ἐκεῖνος μᾶς δα­μάζει, μᾶς ἐξουσιάζει, μέ ὅλες τίς συνταρακτικές συνέπειες.

Ἤδη, ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς συλλή­ψεώς μας τά κύτταρα τοῦ σώματος ἔχουν τήν δική τους κίνηση, ὅπως κίνηση ἔχουν καί τά ὄργανα τοῦ σώματός μας. Αὐτό μποροῦμε νά τό κατα­λάβουμε κυρίως ἀπό τήν κίνηση τῆς καρδιᾶς μας. Εἴμαστε κάτω ἀπό τήν κυριαρχία τοῦ χρόνου, καί ὅταν ὁ χρόνος τῆς καρδιᾶς σταματήση, μέ τήν βούληση τοῦ Θεοῦ, τότε σταματᾶ καί ἡ βιολογική ζωή, χωρίς, βέβαια, νά ἀφα­νίζεται ἡ ψυχή καί ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος ὡς ὕπαρξη.

Ἔτσι, βιώνουμε τόν χρόνο στήν ζωή μας ὡς ἕνα χαρούμενο γεγονός, ἀφοῦ ζοῦμε βιολογικά, ἀλλά καί ὡς ἕνα τραγικό γεγονός, ἀφοῦ κάποτε θά σταματήση ὁ κτύπος τῆς καρδιᾶς μας. Καί στό σημεῖο αὐτό ὑπάρχει τό φαινόμενο τῆς χαρμο­λύπης.

Αὐτό τό καταλαβαίνουμε πολύ καλά ἀπό διάφορες ἐκφράσεις πού χρησιμοποιοῦμε. Ὅταν εὐχόμαστε «χρόνια πολλά» στό βάθος αἰσθα­νόμαστε ὅτι κάποτε θά σταματήση νά μετράη ὁ χρόνος. Ὅταν λέμε τήν εὐχή «καί τοῦ χρόνου» αἰσθανόμαστε ὅτι μπορεῖ νά μή φθάσουμε στήν ἑπόμενη Πρωτοχρονιά. Ὅταν συμμετέχουμε στά ἑορταστικά τραπέζια καί χαιρόμαστε, ὑποβόσκει ἡ λύπη ὅτι παραμονεύει ὁ θάνατος ἤ ὅτι λείπει ἕνας ἀγαπητός μας ἄνθρωπος πού δέν ζῆ.

Ὅμως, ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί πιστεύουμε στόν Θεό πού εἶναι ὁ ἄρχοντας τοῦ χρόνου, ἀλλά καί μᾶς βοηθᾶ νά ὑπερβαίνουμε τόν χρόνο καί νά περνᾶμε στό αἰώνιο. Γιά ὅσους ζοῦν ἐν Χριστῷ ὁ χρόνος δέν εἶναι βασανιστικός, δέν εἶναι τροχοπέδη, δέν εἶναι τύραννος, ἀλλά εἶναι χρόνος προετοιμασίας γιά τό πέρασμα στήν αἰώνια ζωή μέ τόν Χριστό. Οἱ μάρτυρες καί οἱ ἅγιοι μᾶς ἔδειξαν ὅτι ὁ ἄνθρωπος πού ζῆ μέ τόν Χριστό, δέν φοβᾶται τόν θάνατο καί τήν δυναστεία τοῦ χρόνου, ἀλλά θεωρεῖ τόν χρόνο ὡς τό ἀκρωτήριο τῆς καλῆς ἐλπίδος, ὡς ἕνα πέρασμα στήν ἐν Χριστῷ αἰωνιότητα. Μέ τόν Χριστό τίποτε δέν εἶναι βασανιστικό ἤ προβληματικό. Ἀντίθετα, ἐκτός Χριστοῦ ὅλα, ἀκόμη καί οἱ πανηγυρισμοί τῆς Πρωτοχρονιᾶς, βρίσκονται στήν σκοτεινή φυλακή τοῦ χρόνου καί τοῦ θανάτου.

Μέ τήν εὐκαιρία τῆς ἀρχῆς τοῦ νέου ἔτους, εὔχομαι σέ ὅλους σας χρόνια πολλά μέ τόν Χριστό, πού εἶναι ὁ ἐξουσιαστής τοῦ χρόνου καί ὁ νικητής τῆς φθορᾶς καί τοῦ θανάτου.

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἡ ἑορτή τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ μοῦ δίνει τήν εὐκαιρία νά ἐπικοινωνῶ μαζί σας γιά νά σᾶς εὐχηθῶ καί νά χαρῶ μέ σᾶς, ἀναφερόμενος στήν μεγάλη θεο­λογία τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων.

Αἰσθάνομαι ὅτι πολλοί ἄνθρωποι, καί κυρίως ὅσοι εἶναι εὐαίσθητοι ψυ­χο­λογικά, σέ καιρούς πού ἐπικρατοῦν στήν κοινωνία δύ­σκο­λες κατα­στάσεις ἀπό κοινωνικές ἀστάθειες, ἀπό διχασμούς καί ἀναστα­τώσεις, ἀπό σωματικές καί ψυχικές ἀσθένειες, ἀπό ποικιλόμορφες πλά­νες, καταφεύγουν στήν ἀνάγνωση μιᾶς σοβαρῆς ποίησης γιά νά βροῦν μιά ἐσωτερική ἰσορρο­πία καί ἕνα διαφορετικό νόημα ζωῆς.

Ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί σέ παρόμοιες καταστάσεις πού ἐπι­κρατοῦν γύρω μας, σέ ἀμφισβητήσεις τῶν πάντων, καταρ­ρεύσεις προσώπων καί πραγμάτων πρέπει νά καταφεύγουμε στήν δική μας λατρευτική ποίηση, τήν ὁποία συνέγραψαν ἅγιοι ὑμνογράφοι καί ποιητές, πού εἶχαν ὑψηλό νόημα τῶν πραγμάτων. Κι ἄν, ὅπως λέει ὁ ποιητής, «ἡ ποίηση δέν μᾶς ἀλλάζει τήν ζωή», ὅμως ἡ ἐκκλησιαστική ποίηση τῆς ἑορ­τῆς τῶν Χριστουγέννων, τά τροπάρια πού ψάλλουμε στήν Ἐκκλησία εἶναι γεμάτα ὑψηλό θεολογικό νόημα πού ἠρεμεῖ καί γλυκαίνει τήν καρδιά μας καί ἀκόμη τῆς δίνει μιά ἔνταση πνευματική γιά ὑψηλές πτήσεις πρός τήν ὑπερκόσμια Ἀποκάλυψη τήν ὁποία μᾶς φανέρωσε ὁ Χριστός.

Μιά τέτοια ὑπερκόσμια ποίηση συναντᾶ κανείς στόν ἅγιο Ρωμανό τόν Μελωδό, ὁ ὁποῖος, μεταξύ τῶν πολλῶν Κοντα­κίων πού συνέταξε, ἔχει καί ἕνα Κοντάκιο πού ἀναφέρε­ται στήν ἁγία καί πάνσεπτη Γέννηση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἅγιος Ρωμανός ὁ Μελωδός ἔδρασε κατά τό πρῶτο μισό τοῦ 6^ου αἰώνα καί εἶναι ἀπό τούς μεγαλύτερους ὑμνο­γράφους τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ ὁποῖος δίκαια θεωρή­θηκε ὡς «ὁ Πίνδαρος τῆς ρυθμικῆς ποίησης».

Τό «προοίμιον» τοῦ Κοντακίου αὐτοῦ τό ψάλλουμε μέχρι σήμερα καί εἶναι τό γνωστό τροπάριο: «Ἡ Παρθένος σήμερον τόν ὑπερούσιον τίκτει καί ἡ γῆ τό σπήλαιον τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει∙ ἄγγελοι μετά ποιμένων δοξολογοῦσι, μάγοι δέ μετά ἀστέρος ὁδοιποροῦσι∙ δι’ ἡμᾶς γάρ ἐγεννήθη παιδίον νέον, ὁ πρό αἰώνων Θεός».

Σέ αὐτόν τόν ὕμνο ἀναφέρεται τό μυστήριο τῆς ἐναν­θρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, ἀλλά συγχρόνως παρουσιάζεται ἡ παγκόσμια ἑορτή ὅλης τῆς κτίσεως καί ὅλων τῶν ἀνθρώπων γιά τήν γέννηση τοῦ Χριστοῦ, τοῦ «νέου παιδίου», πού εἶναι «ὁ πρό αἰώνων Θεός». Ἡ πτωχεία τοῦ σπηλαίου εἶναι δεκτική τοῦ μυστηρίου, τό ὁποῖο ὁ ὕμνος συνοψίζει χρησιμοποιώντας ἀντιθετικά ἤ μᾶλλον συμπληρωματικά ζεύγη συν­δέοντας ἔτσι τά ἐπίγεια μέ τά ἐπουράνια, δηλαδή τό γήϊνο σπήλαιο ὑποδέχεται τόν ἀπρόσιτο, οἱ ἐπουράνιοι ἄγγελοι συνυπάρχουν μέ τούς ποιμένες, ὁ οὐράνιος ἀστήρ μέ τούς μάγους.

Ποιός μπορεῖ, ψάλλοντας αὐτόν τόν ὕμνο, νά παραμένη στίς ἐνδοκόσμιες ἀπογοητεύσεις πού προέρχονται ἀπό τούς ἄρρωστους ψυχικά καί διανοητικά ἀνθρώπους; Ποιός μπορεῖ νά παραμένη ἀσυγ­κίνητος ἀπό τήν ἔλευση τοῦ «νέου παιδίου» πού εἶναι καί «πρό αἰώνων Θεός», τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ στόν ἀποστάτη κόσμο;

Σέ ὅλο αὐτό τό Κοντάκιο τοῦ ἁγίου Ρωμανοῦ τοῦ Με­λωδοῦ, μέ τρόπο μοναδικό, ὑψηλό, τρυφερό καί εὐαίσθητο σέ 24 τροπάρια παρουσιάζεται μέ ἐκπληκτικό καί ποιητικό τρόπο ὁ ἀπόρρητος διάλογος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου μέ τόν Χριστό, ἀμέσως μετά τήν Γέννησή Του μέσα στό σπήλαιο καί τήν φάτνη τῶν ἀλόγων ζώων. Συγχρόνως, περιγράφεται καί ὁ διάλογος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου μέ τούς Μάγους τῆς Ἀνατολῆς πού προσῆλθαν γιά νά προσκυνήσουν τόν νέον Βασιλέα.

Ὑπέροχος εἶναι ὁ ὕμνος στόν ὁποῖο παρουσιάζεται ἡ Παρθένος Μαρία νά βρίσκεται σέ φτώχεια, μέσα στό σπή­λαιο καί ὅμως νά ἀπορῆ γιατί ἐρωτεύθηκε ὁ Χριστός τό Σπή­λαιο καί χάρηκε τήν Φάτνη. Θά ἐκτεθῆ αὐτός ὁ ὕμνος  στήν γλώσσα πού τόν ἔγραψε ὁ ἅγιος Ρωμανός, γιά νά χαροῦμε καί τήν ρυθμική γλώσσα καί ἔπειτα θά παρατεθῆ σέ μετάφραση. Γράφει:

«Ὑψηλέ βασιλεῦ, τί σοι καί τοῖς πτωχεύσασι;

ποιητά οὐρανοῦ τί πρός γηΐνους ἤλυθας;

σπηλαίου ἠράσθης ἤ φάτνῃ ἐτέρφθης;

 Ἰδού οὐκ ἔστι τόπος τῇ δούλῃ σου ἐν τῷ καταλύματι∙

οὐ λέγω τόπον, ἀλλ’ οὐδέ σπήλαιον,

ὅτι καί αὐτό τοῦτο ἀλλότριον∙

καί τῇ μέν Σάρρᾳ τεκούσῃ βρέφος

ἐδόθη κλῆρος γῆς πολύς, ἐμοί δέ οὔτε φωλεύς∙

ἐχρησάμην τό ἄντρον, ὅ κατῴκησας βουλήσει

παιδίον νέον, ὁ πρό αἰώνων Θεός».

Ἡ μετάφραση τοῦ ὕμνου αὐτοῦ, πού εἶναι λόγος τῆς Παναγίας Μη­τέρας στόν νεογέννητο Χριστό, ἔχει ὡς ἑξῆς:

«Ὑψηλέ βασιλεῦ, ποιά σχέση ἔχεις Ἐσύ μέ ἐμᾶς πού πτω­χεύσαμε;

Δημιουργέ τοῦ οὐρανοῦ, γιατί ἦλθες σέ μᾶς τούς γήϊνους;

Ἐρωτεύθηκες τό σπήλαιο ἤ εὐφράνθηκες μέ τήν φάτνη;

Ἰδού δέν βρίσκεται τόπος στήν δούλη σου σέ αὐτόν τόν χῶρο.

Δέν λέω μόνο τόπο, ἀλλά οὔτε καί σπήλαιο,

γιατί καί αὐτό ἐδῶ εἶναι ξένο∙

Καί στήν μέν Σάρρα, ὅταν γέννησε βρέφος,

δόθηκε κληρονομιά μεγάλη, σέ μένα ὅμως οὔτε φωλιά·

χρησιμοποίησα τό Σπήλαιο πού μέ τήν βούλησή Σου κατοίκησες Ἐσύ,

Νέο παιδίον, ὁ πρό τῶν αἰώνων Θεός».

Σέ αὐτό τό ὑπερφυές ποίημα φαίνεται ὅτι ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ ὑπερ­βαίνει κάθε λόγο καί κάθε ποίηση, εἶναι ἄρρητο γεγονός, γι’ αὐτό ἀκόμη καί ἡ ποίηση δέν μπορεῖ νά τήν πλησιάση, ὡστόσο εἶναι αὐτή πού κυρίως μπορεῖ νά ἀποτυπώση κάθε τί ἀπρόβλεπτο καί ἀνατρεπτικό καί ὁ ἄν­θρω­πος μέ τόν ποιητικό λόγο καί τήν ρυθμική διατύ­πωσή του συντονίζεται λίγο στό ἄρρητο καί ἀπερίγραπτο αὐτό μυστή­ριο.

Καί πάλι τά ζεύγη τῶν ἀντιθέσεων ἐξυπηρετοῦν τήν ἀπεικόνιση τοῦ μυστηρίου. Ὁ Χριστός εἶναι «παιδίον νέον» καί συγχρόνως «ὁ πρό αἰώνων Θεός», εἶναι βασιλεύς οὐράνιος καί ἔρχεται στούς γήϊνους. «Ἐρω­τεύε­ται» τό σπήλαιο, εὐφραίνεται τό νά εἶναι στήν φάτνη, ζῆ μέ τούς πτωχούς καί ταπεινούς. Ὁ χῶρος τῆς φανέρωσής Του, μέσα ἀπό τόν μονόλογο τῆς Θεοτόκου πού ἐκφράζει τήν ἀπορία της, προσδιορίζεται κλιμακωτά: δέν ὑπάρχει τόπος, «οὐδέ σπήλαιον», «οὔτε φωλεύς». Καί ἐμεῖς πού «ἐπτω­χεύσαμεν σφόδρα» καί ὁμοιωθήκαμε μέ τά ἄλογα ζῶα ὡς πρός τίς πράξεις μας, βλέπουμε δίπλα μας τόν Θεάνθρωπο Χριστό. Αὐτό δείχνει τήν ὑπερβάλλουσα ἀγάπη τοῦ Θεοῦ σέ μᾶς.

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ζοῦμε σέ μιά δύσκολη καί ταραγμένη ἐποχή, ὄχι, βέ­βαια, χειρότερη ἀπό τήν ἐποχή στήν ὁποία γεννήθηκε καί ἔζησε ὁ Χριστός. Βλέπουμε δίπλα μας τήν κατάρρευση πολλῶν θεωριῶν, καταστάσεων, στίς ὁποῖες ἐπικρατεῖ ὁ φό­βος τοῦ θανάτου, ἡ πλάνη τῶν παντοειδῶν σωτήρων, ἡ ἐκκο­σμίκευση τῶν ἐκκλησιαστικῶν πραγμάτων, ἡ ἀλλοτρίωση τοῦ ὀρθο­δόξου ἀνθρωπισμοῦ. Τό κυριότερο εἶναι ὅτι ζοῦμε σέ μιά ἐποχή πού οἱ Χριστιανοί ζοῦν καί συμπεριφέρονται προχρι­στιανικά καί μεταχρι­στια­νικά, σάν νά ζοῦμε πρό Χριστοῦ, καί σάν νά εἴμαστε σέ μιά κοινωνία μεταχριστιανική,  πού τό Εὐαγγέλιο κοινωνικο­ποιεῖται καί ἐμεῖς ἔχουμε χάσει τήν ὑπερκόσμια προοπτική του.

Σέ αὐτήν τήν ἐποχή πού ὅλα ὑποβαθμίζονται, κυρίως ἡ Ἀποκάλυψη πού ἔφερε στόν κόσμο ὁ Χριστός, ἡ Ὁρθόδοξη Ἐκκλησία μέ τήν ὑμνογραφία καί τήν ζωή της, κτυπᾶ τίς «ὑψηλές νό­τες», ὁμιλεῖ γιά τό Νέο πού ἦλθε στόν κόσμο μέ τόν Χριστό, καί γιά τό ὅτι κάθε ἀπόγνωση μπορεῖ νά γεμίση μέ τό νέο, τό ὑψηλό, τό ἀπόρρητο, τήν ἴδια τήν αἰωνιότητα, τόν Χριστό.

Εὔχομαι σέ  ὄλους σας «τό παιδίον νέον καί πρό αἰώνων Θεός» νά γεμίση τήν πνευματική μας φτώχεια ἀπό τόν δικό Του πλοῦτο, ὅπως τό ψάλλουμε στήν δική μας ὑπερκόσμια ἐκκλησιαστική ποίηση. Ἄς ἀγαπήσουμε τήν ἐκκλησιαστική μας ποίηση γιά νά καταλάβουμε τήν ζωή τοῦ Ποιητοῦ τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς καί νά γεμίσουμε ἀπό ὑπερκόσμια ζωή. Ἄς τήν ἀκούσουμε σάν κάτι καιρνούργιο, ἀποβάλλοντας τήν συνήθεια καί ἄς ἀποκαθηλώσουμε τά στεγανά ἀνάμεσα στήν λειτουργική ζωή καί τήν ὑμνογραφία τῆς Ἐκκλησίας καί τήν προσωπική μας ζωή. Τό χρειαζόμαστε αὐτό γιά νά ἀποκτήσουμε σταθερότητα στήν πίστη στόν Χριστό.

Μέ πατρική ἀγάπη καί εὐχές

Ὁ Μητροπολίτης

+ Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

 Ποιμαντορική Ἐγκύκλιος Χριστούγεννα 2021

Δεῖτε τήν ἀνάγνωση τῆς ἐγκυκλίου ΕΔΩ

Πασχαλινή Ἐγκύκλιος

Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱεροθέου

Πρός τούς Κληρικούς, μοναχούς καί λαϊκούς
τῆς καθ᾿ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Χριστός Ἀνέστη!

Ἐφέτος ἑορτάζουμε τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μέ ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο, λόγῳ τῆς πανδημίας τοῦ νέου ἰοῦ. Αὐτό ἔγινε καί τήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν καί τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ. Ἡ πανδημία αὐτή δοκιμάζει τήν πίστη μας, τήν ἀντοχή μας, τήν ὑπομονή μας, ἀλλά καί τήν ὑπακοή μας στήν Ἱερά Σύνοδο, πού ἀντιμετώπισε τό θέμα αὐτό μέ σοβαρότητα καί ὑπευθυνότητα.

Ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐτόνισε ὅτι «ἡ πρόσκαιρος παραμονή τῶν χριστιανῶν εἰς τήν κατ’ οἶκον προσευχήν δέν ὑπονοεῖ οὐδεμίαν ἀμφιβολίαν ἤ, πολύ περισσότερον, δέν σημαίνει ἀμφισβήτησιν τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας». Καί ὅτι «ἡ οἱαδήποτε ὑπόνοια περί μεταδόσεως νοσημάτων ἐκ τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἶναι καταδικαστέα, διότι θίγει τήν δογματικήν Ἀλήθειαν καί τήν Ἀποστολικήν Πίστιν καί Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας».

Ἐπίσης εἶπε ὅτι «Ἡ εἰδική ἐπιστημονική ὁμάδα μᾶς προέτρεψε νά ἀπέχουμε ἀπό τίς λατρευτικές μας Συνάξεις μέχρι νά ξεπερασθεῖ ὁ πειρασμός».  

Πάντως, αὐτήν τήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα κάναμε ὅλη τήν Ναύπακτο καί τήν Ἐπαρχία μας ἕναν μεγάλο Ναό, ἀφοῦ ὅσοι τό εἶχαν ἀνάγκη μέσα ἀπό τό διαδίκτυο καί τά ἄλλα μέσα, ἤτοι τηλεόραση, ραδιόφωνο, συμμετεῖχαν στίς ἱερές Ἀκολουθίες, ἔστω κι ἄν αὐτό εἶναι πρόσκαιρο. Ἔτσι καταλαβαίνουμε ὅτι ἡ πραγματική Ἐκκλησία εἶναι ὅσοι ἔχουν βαπτισθῆ καί χρισθῆ, εἶναι οἱ «βεβαπτισμένοι καί βεβαιόπιστοι», κατά τόν ἅγιο Συμεών τόν Νέο Θεολόγο, ἡ ὁποία συναντᾶται στόν Ναό καί αὐτός ὁ Ναός λέγεται Ἐκκλησία.

Ἔτσι ἐφέτος, λόγῳ τῶν συνθηκῶν πού μᾶς ἐπιβλήθηκαν, ὅλοι οἱ εὐσεβεῖς Χριστιανοί ἔκαναν τίς οἰκίες τους κατ' οἶκον Ἐκκλησίες, ἀλλά καί τήν καρδιά τους ἔμψυχο θυσιαστήριο τοῦ Θεοῦ, καί ἔμψυχους Ναούς. Τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα ζήσαμε τόν πόνο τῶν συνανθρώπων μας, πού εἶναι ἄρρωστοι στά Νοσοκομεῖα καί κλεισμένοι στά σπίτια τους, παρακολουθήσαμε τό ἔργο τῶν ἰατρῶν καί τοῦ νοσηλευτικοῦ προσωπικοῦ τῶν Νοσοκομείων καί τῶν Κέντρων Ὑγείας. Ἦταν μιά πράγματι Μεγάλη Ἑβδομάδα γιά ὅλους μας, καί εἴδαμε τό Πάθος τοῦ Χριστοῦ νά ἐπαναλαμβάνεται, μέ ἄλλη μορφή, στήν ζωή τῶν ἀδελφῶν μας καί τῶν ἀδελφῶν τοῦ Χριστοῦ.

Καί τώρα φθάσαμε στήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἡμέρα τοῦ Πάσχα, τήν Ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός τρεῖς ἡμέρες μετά τόν θάνατό Του, τόν Σταυρό καί τήν Ταφή Του, ἀναστήθηκε ἐκ νεκρῶν καί ἐμφανίσθηκε στούς Μαθητές Του, ἔχοντας ἐπάνω στό Σῶμα Του τούς τύπους τῶν ἥλων, καί ἔτσι τόν ἀνεγνώρισαν οἱ Μαθητές Του καί Ἐκεῖνος τούς ἔδωσε χαρά, εἰρήνη καί τό Ἅγιον Πνεῦμα. Τούς εἶπε: «Εἰρήνη ὑμῖν», καί ἔπειτα εἶπε: «Λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τάς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται», καί «ἐχάρησαν οὖν οἱ μαθηταί ἰδόντες τόν Κύριον» (Ἰω. κ΄, 20, 22-23).

Καθ' ὅμοιον τρόπον καί ἡ Ἐκκλησία, πού εἶναι τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἀναγνωρίζεται κυρίως ὅταν δέχεται ἐπάνω της τά στίγματα τοῦ Σταυροῦ καί βιώνει τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Σταυρώσιμο καί Ἀναστάσιμο Πάσχα συνδέονται μεταξύ τους. Ὅλος ὁ βίος μας εἶναι μιά χαρμολύπη, δηλαδή χαρά καί λύπη μαζί. Ἐκεῖ πού χαιρόμαστε ἔρχεται κάτι καί λυπούμαστε. Καί ἐκεῖ πού λυπούμαστε ἔρχεται κάτι καί μᾶς προξενεῖ χαρά.

Ἐφέτος χαρμολύπη ἦταν ὅλη ἡ Μεγάλη Τεσσαρακοστή καί ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα, ἀλλά χαρμολύπη εἶναι καί ἡ ἑορτή τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

Εἴμαστε ἀκόμη κλεισμένοι στά σπίτια μας, ζοῦμε τό Πάσχα «κεκλεισμένων τῶν θυρῶν» τοῦ Ναοῦ, ἀλλά ὁ Χριστός θραύει ὅλα ἐκεῖνα πού κλείνουν τούς στενούς χώρους. Αὐτός ἔθραυσε τά κλεῖθρα καί τίς πύλες τοῦ Ἅδου, ἐξῆλθε «ἐσφραγισμένου τοῦ μνήματος» καί εἰσῆλθε στό ὑπερῶο, ὅπου ἦσαν οἱ Μαθητές συνηγμένοι «τῶν θυρῶν κεκλεισμένων».

Ὁ Ἀναστάς Χριστός δέν περιορίζεται ἀπό τόπους καί ἀπό κλειστά συστήματα, ἀπό ποικίλες κλεισμένες θύρες, ἀρκεῖ νά εἶναι ἀνοικτές οἱ καρδιές μας. Τά ὑλικά ἀντικείμενα, ὅσο καί ἄν εἶναι κλειστά, τά διαπερνᾶ ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία δέν περιορίζεται ἀπό τίποτε ὑλικό. Ἀλλά ἐκεῖνο πού δέν μπορεῖ νά διαπεράση εἶναι ἡ πρόθεση καί ἡ ἐλευθερία μας, ἤ τό ἑρμητικό κλείσιμο τῆς καρδιᾶς μας. Δηλαδή, δέν Τόν ἐμποδίζουν τά ἐσφραγισμένα μνήματα καί οἱ κλεισμένες θύρες, ἀλλά τό μόνο πού Τόν ἐμποδίζει νά κάνη τό λυτρωτικό Του ἔργο εἶναι οἱ ἐσφραγισμένες καί κλειστές καρδιές μας.

Γι' αὐτό, ἄς ἀνοίξουμε μόνοι μας τήν καρδιά μας στόν Χριστό, ὁ ὁποῖος ἐξακολουθῆ νά λέη: «ἰδοὺ ἕστηκα ἐπὶ τὴν θύραν καὶ κρούω· ἐάν τις ἀκούσῃ τῆς φωνῆς μου καὶ ἀνοίξῃ τὴν θύραν, καὶ εἰσελεύσομαι πρός αὐτόν καὶ δειπνήσω μετ᾿ αὐτοῦ καὶ αὐτός μετ᾿ ἐμοῦ. Ὁ νικῶν, δώσω αὐτῷ καθίσαι μετ᾿ ἐμοῦ ἐν τῷ θρόνῳ μου, ὡς κἀγὼ ἐνίκησα καὶ ἐκάθισα μετὰ τοῦ πατρός μου ἐν τῷ θρόνῳ αὐτοῦ» (Ἀπ. γ΄, 20-21).

Ἄς ἀκούσουμε τόν Ἀναστάντα Χριστό πού κτυπᾶ τήν θύρα τοῦ σπιτιοῦ μας καί τήν θύρα τῆς καρδιᾶς μας καί τότε, ἀφ' ἑνός μέν θά δειπνήσουμε μαζί Του τό Πάσχα, ἀφ' ἑτέρου δέ θά νικήσουμε καί θά καθίσουμε μαζί Του στόν θρόνο Του.

Χριστός ἀνέστη, ἀδελφοί μου καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά!

Μέ θερμές ἀναστάσιμες εὐχές

Ὁ Μητροπολίτης
† Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος

Αγαπητοί μου αδελφοί,

Και πάλιν αξιωθήκαμε να εορτάσουμε τα γεγονότα της Αναστάσεως του Χριστού. Προηγήθηκε η προσκύνηση του Σταυρού του Χριστού και σήμερα απολαμβάνουμε την ένδοξη Ανάστασή Του.

Δεν πρόκειται για γεγονότα συμβατικά και επαναλαμβανόμενα, που προσφέρονται για μια ξεκούραση σωματική, αλλά για γεγονότα τα οποία νοηματοδοτούν την ζωή μας. Με την Ανάσταση του Χριστού ολόκληρη η ζωή μας, με τις θλίψεις και τις χαρές της, με τις ταλαιπωρίες και τις ευχαριστήσεις της, αλλά και ολόκληρη η κτίση και το μέλλον του κόσμου λαμβάνουν άλλο νόημα και άλλη προοπτική. Δίχως την Ανάσταση του Χριστού όλα είναι σκοτεινά, τετριμμένα, ανούσια, δίχως νόημα, σκοπό και ζωή.

Με τον Σταυρό και την Ανάστασή Του ο Χριστός νίκησε τον διάβολο, την αμαρτία και τον θάνατο, τα τρία μεγάλα κακά που αποτελούν την πηγή του κακού σε ολόκληρο τον κόσμο. Έτσι η Ανάσταση του Χριστού έγινε “η απαρχή της αναμορφουμένης κτίσεως”, κατά τον άγιο Κύριλλο Αλεξανδρείας, αφού με την Ανάστασή Του, κυρίως, ο Χριστός έγινε Κύριος του κόσμου. Ο ιερός Νικόλαος Καβάσιλας θα πη ότι “η ανάστασις, φύσεώς εστιν επανόρθωσις”. Έδωσε, δηλαδή, η Ανάσταση του Χριστού την δυνατότητα να επανέλθουν τα πράγματα στην προηγούμενη θέση τους και να ανυψωθούν περισσότερο. Αυτό είναι το μέγεθος της Αναστάσεως του Χριστού.

Η ζωή μας μέσα στην Εκκλησία, η συμμετοχή μας, με το άγιον Βάπτισμα και τα άλλα μυστήρια ιδιαιτέρως δε με το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, στην ζωή της Εκκλησίας είναι συμμετοχή στην μεγάλη αυτή αναγέννηση του ανθρώπου και την ανακαίνιση της κτίσεως. Αυτό που έγινε στον Χριστό πρέπει να αρχίση να ενεργή μέσα μας, ώστε και εμείς με την δύναμη του Χριστού να αναστηθούμε από τα νεκρά έργα της αμαρτίας, να νικήσουμε μέσα μας τον διάβολο, την αμαρτία και τον θάνατο και από τώρα να αρχίση η νίκη επάνω στην φθορά και τον θάνατο, που θα ολοκληρωθή κατά την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού και την Ανάσταση των νεκρών.

Οι άγιοι Πατέρες κάνουν διαρκώς λόγο στα έργα τους για την μετάθεση και την αλλαγή της ζωής μας από την πονηρά στην αγαθή κατάσταση, κάνουν λόγο για μεταβολή της φύσεώς μας, για την μορφοποίηση του Χριστού μέσα στην καρδιά μας. Με μια τέτοια ανακαίνιση και αναγέννηση, που γίνεται με την ενεργοποίηση της δύναμης του Αναστάντος Χριστού μέσα μας, και την συμμετοχή μας στην Ανάστασή Του φυγαδεύονται οι εχθροί και αποκτούμε την εν Χριστώ ελευθερία. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος θα γράψη ότι εάν ο Θεός αναστηθή μέσα μας δια της πράξεως, δηλαδή δια της μετανοίας και της προσπάθειας τηρήσεως των εντολών του Χριστού, τότε “διασκορπισθήσονται οι εχθροί αυτού”. Και εάν πλησιάσουμε τον Θεό δια της θεωρίας, δηλαδή δια της νοεράς - καρδιακής προσευχής και της οράσεως Του, τότε “φεύξονται οι μισούντες αυτόν και ημάς, από προσώπου αυτού και ημών”.

Στην εποχή μας οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τον Χριστό για να ικανοποιήσουν τις ιδιαίτερες επιδιώξεις τους για να ικανοποιήσουν τα πάθη και τις αδυναμίες τους, για να Τον αντιπαρατάξουν σε άλλες παραδόσεις, ωσάν να είναι ένας θνητός αρχηγός μιας θρησκείας, που αντιπαρατίθεται σε αρχηγούς άλλων θρησκειών. Έτσι εν ονόματι του Χριστού γίνονται πολλά εγκλήματα, αφού παραμένουν τα πάθη μέσα στον άνθρωπο, και εκφράζονται και εξωτερικά χρησιμοποιώντας το όνομα του Χριστού. Πόσες σταυροφορίες και πόσοι ιεροί πόλεμοι δεν έγιναν, δυστυχώς, στο όνομα του Χριστού!

Όμως, η Ανάσταση του Χριστού δεν προσφέρεται σε τέτοιες εμπαθείς καταστάσεις. Ο Αναστάς Χριστός θέλει να ανακαινίση, να μεταμορφώση και να αλλάξη την ζωή μας. Θέλει να αναστηθούμε από τα έργα της αμαρτίας, της απειθείας, της αποστασίας, της φθοράς και του θανάτου. Όταν ο άνθρωπος αναγεννηθή, τότε είναι ευεργετικός στην κοινωνία και σε όλον τον κόσμο. Διότι και αυτός συμμετέχει στην απαρχή της συντελουμένης αλλαγής του κόσμου, και την βίωση από τώρα της Βασιλείας του Θεού.

Αυτές τις ημέρες δεν πρέπει να ψάλλουμε το “Χριστός Ανέστη...” μόνο με τα χείλη, αλλά και με την καρδιά και κυρίως να συντελέση και αυτό στο να συμμετάσχουμε στον θριάμβο της Αναστάσεως του Χριστού, που άρχισε να συντελήται για να ολοκληρωθή στην Δευτέρα Παρουσία του Χριστού.

“Χριστός Ανέστη”, αδελφοί!

Με αναστάσιμες ευχές

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ